Κάρολος Δαρβίνος: Δεν θα επισκεφτώ ποτέ ξανά χώρα που διατηρεί το καθεστώς της δουλείας ·
26/03/2023 § Σχολιάστε
photo: biology 4u
Ο Κάρολος Δαρβίνος στο βιβλίο του: Το ταξίδι ενός φυσιοδίφη, γύρω από τον κόσμο: Το ταξίδι με το Beagle, που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1839, εκτός από τις περιπέτειες του ταξιδιού, τις περιγραφές των τόπων που επισκέφτηκε, και τις φυσιογνωστικές παρατηρήσεις – που αργότερα συνετέθηκαν στην περίφημη θεωρία του – αναπτύσσει, χωρίς περιστροφές, και τις σκέψεις που του γέννησαν οι ακρότητες των οποίων έγινε μάρτυρας στις χώρες που διατηρούσαν το καθεστώς της δουλείας.
Ήμουν μάρτυρας αυτών των αγριοτήτων ενώ βρισκόμουν στην Ισπανική αποικία, για την οποία πάντα λεγόταν, ότι μεταχειριζόταν τους σκλάβους καλύτερα απ’ ότι οι Πορτογάλοι, οι Άγγλοι και οι άλλες ευρωπαϊκές εθνότητες. Είδα στο Ρίο ντε Τζανέιρο, έναν δυνατό μαύρο να φοβάται να αποκρούσει το χτύπημα, που νόμιζε πως κατευθυνόταν στο πρόσωπό του. Κι ήμουν παρών όταν ένας καλόκαρδος άντρας ήταν έτοιμος να χωρίσει για πάντα τους άνδρες, τις γυναίκες και τα παιδιά, ενός μεγάλου αριθμού οικογενειών, με τις οποίες είχε ζήσει για πολλά χρόνια μαζί.
Δεν θα αναφερθώ καν στις πολλές αποκαρδιωτικές φρικαλεότητες που τεκμηριωμένα μου αφηγήθηκαν. Ούτε θα ανέφερα τις εξοργιστικές λεπτομέρειες που σας διηγήθηκα, αν δεν είχα συναντήσει πολλούς ανθρώπους, τόσο τυφλωμένους από την ιδιοσυγκρασιακή ευθυμία των μαύρων, ώστε να μιλούν για τη δουλεία, ως ένα αναγκαίο κακό. Τέτοιοι άνθρωποι, μιλούν έχοντας την εμπειρία των σπιτιών των ανωτέρων τάξεων, στα οποία η μεταχείριση των οικιακών σκλάβων, είναι συνήθως καλή, και δεν έχουν ζήσει μεταξύ των κατώτερων τάξεων, όπως έζησα εγώ. Τέτοιοι ερευνητές ρωτούν συνήθως τους σκλάβους για την κατάσταση την οποία βιώνουν. Ξεχνούν όμως, ότι ο σκλάβος θα πρέπει να είναι ηλίθιος για να μην υπολογίζει το ενδεχόμενο να φθάσει η απάντηση που έδωσε, στα αυτιά του αφεντικού του.
Υποστηρίζεται ότι το προσωπικό συμφέρον (σ.σ. εννοεί του κυρίου του σκλάβου για την «ιδιοκτησία» του) θα αποτρέψει την υπερβολική σκληρότητα, σαν τάχα, το προσωπικό συμφέρον μας να έχει προστατεύσει τα οικόσιτα ζώα, από τις διαθέσεις μας, τα οποία στο κάτω, κάτω, είναι λιγότερο πιθανό να εξοργίσουν τον κτηνώδη αφέντη τους, απ’ όσο οι εξαθλιωμένοι σκλάβοι του.
Αυτό είναι ένα επιχείρημα στο οποίο έχει αντιταχθεί, εδώ και πολύ καιρό, με ευγενή συναισθήματα και με εντυπωσιακή τεκμηρίωση, ο πάντοτε λαμπρός Humboldt (αναφέρεται στον επιφανή Γερμανό φυσιοδίφη και εξερευνητή Alexander Humboldt, τον οποίον εθαύμαζε). Συχνά επιχειρείται η υποβάθμιση της δουλείας, διά της σύγκρισης της κατάστασης των σκλάβων με την κατάσταση των φτωχότερων συμπολιτών μας. Αν η δυστυχία των φτωχών δεν οφείλεται στους νόμους της φύσης, αλλά στους θεσμούς μας, τότε το κρίμα μας είναι μεγάλο. Αλλά πώς αυτό, μπορεί να έχει κάποια σχέση με τη δουλεία, είναι αδύνατον να το δω. Καθώς αν γινόταν κάτι τέτοιο δεκτό, τότε θα μπορούσε κάποιος να υπερασπιστεί τη χρήση μηχανικών σφιγκτήρων που συνθλίβουν τα δάκτυλα, επειδή σε κάποια άλλη χώρα κάποιοι άνθρωποι υποφέρουν από τις συνέπειες μια σοβαρής επιδημίας.
Όσοι αντιμετωπίζουν με κατανόηση τον ιδιοκτήτη σκλάβων και ψυχρή καρδιά τον σκλάβο, ποτέ δεν βάζουν τον εαυτό τους στη θέση του. Τι παρήγορη όμως προοπτική, να μην έχεις καμία ελπίδα αλλαγής. Φανταστείτε λοιπόν τον εαυτό σας στην κατάσταση όπου από πάνω σας, από πάνω από τη γυναίκα σας και τα παιδιά σας – πράγματα δηλαδή για τα οποία η φύση παροτρύνει και τον σκλάβο να τα θεωρεί δικά του- επικρέμεται το ενδεχόμενο να τα αποχωριστεί για να πωληθούν ως θηρία, στον πρώτο πλειοδότη!
Και αυτές οι πράξεις γίνονται ή δικαιολογούνται από ανθρώπους οι οποίοι δηλώνουν πως αγαπούν τον πλησίον τους, όπως τον εαυτό τους· από ανθρώπους που επικαλούνται τον Θεό και προσεύχονται να γίνει το θέλημά του στη Γη. Θα έπρεπε το αίμα κάποιου να βράζει και η καρδιά του να συνταράσσεται στη σκέψη ότι εμείς οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί απόγονοί μας, με την υπερήφανη κραυγή ελευθερίας που εξέβαλαν, θα ήμασταν και θα εξακολουθούμε να είμαστε τόσο ένοχοι. Ωστόσο είναι παρηγοριά το να σκεφτόμαστε ότι το έθνος μας, έχει κάνει πολύ περισσότερα από κάθε άλλο, προκειμένου να εξιλεωθούμε από την αμαρτία μας.
*
Πηγή: Biology4u
◉
[Υπάρχει και η Ελλάδα των επιστημονικών επιτευγμάτων του «Δημόκριτου»…
10/03/2023 § Σχολιάστε
Από αριστερά: Μηνάς Παπαδόπουλος, Μαρία Πελεκάνου, Βαρβάρα Μαυροειδή, Ιωάννης Πιρμεττής, Αντώνης Σεγκάνης, Μαρίνα Σαγνού ―via Kathimerini.gr
Αλτσχάιμερ: Η ελπίδα που έρχεται από τον «Δημόκριτο»
Την ελπίδα ότι στο μέλλον θα υπάρχουν θεραπευτικά μέσα για την ορθότερη αντιμετώπιση των ασθενειών του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και οι κακοήθεις όγκοι στον εγκέφαλο, στέλνει ομάδα επιστημόνων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». «Στόχος μας ανέκαθεν ήταν η δημιουργία νέων διαγνωστικών φαρμάκων του τεχνητίου για διάγνωση σοβαρών ασθενειών», αναφέρει στην «Κ» η δρ Μαρία Πελεκάνου, ερευνήτρια στον Δημόκριτο από το 1993. Επειτα από ερευνητικές προσπάθειες διάρκειας άνω των δεκαπέντε ετών, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, Μ. Πελεκάνου, Μ. Σαγνού και Β. Μαυροειδή, και του Ινστιτούτου Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας, Μ. Παπαδόπουλος, Ι. Πιρμεττής, και Α. Σεγκάνης, κατέληξαν σε σειρά ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων.
Οσον αφορά τη νόσο Αλτσχάιμερ, τη νευροεκφυλιστική ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος, για την οποία έως σήμερα δεν έχει βρεθεί θεραπεία ούτε έχουν δοθεί επαρκείς απαντήσεις για τις γενεσιουργούς αιτίες της, οι Ελληνες ερευνητές έθεσαν διττό στόχο: αφενός να καταφέρει η νέα ένωση να εισέλθει στον εγκέφαλο, ώστε να προσφέρει μια ακριβή και έγκαιρη απεικόνιση της βλάβης, αφετέρου να συμβάλει με κάποιον τρόπο στη θεραπεία. Η χημική ένωση, την οποία δημιούργησε η ομάδα και χρησιμοποίησε σε εργαστηριακές δοκιμές σε πειραματόζωα, έδειξε ότι επιτυγχάνει τη διέλευση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, του φυσικού «εμποδίου» που δυσχεραίνει την είσοδο φαρμάκων στον εγκέφαλο. «Το πρώτο καλό νέο είναι ότι η νέα ένωση διαπερνά, σε ποσοστό 8%, τον εν λόγω φραγμό και φθάνει στις αμυλοειδείς πλάκες που χαρακτηρίζουν τη νόσο Αλτσχάιμερ», λέει ο δρ Παπαδόπουλος, «έτσι μπορούμε να έχουμε μια ρεαλιστική απεικόνιση του προβλήματος».
Ωστόσο, οι νέες χημικές ενώσεις έδειξαν ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες και για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. «Σε πειράματα με ποντίκια-μοντέλα για τη νόσο, βρέθηκε ότι υπάρχει μείωση των αμυλοειδών πλακών αλλά και των επιπέδων του β-αμυλοειδούς πεπτιδίου, που είναι το κύριο συστατικό των αμυλοειδών πλακών», εξηγεί η δρ Πελεκάνου. «Τα αποτελέσματα αυτά είναι εντυπωσιακά και εξαιρετικά σπάνια στο πεδίο της νόσου Αλτσχάιμερ».
Εγκεφαλικοί όγκοι
Η μεγάλη διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού δημιουργεί προοπτικές για εφαρμογή των νέων χημικών ενώσεων και σε εγκεφαλικούς όγκους. «Οι απεικονιστικές μέθοδοι για τη διάγνωση του καρκίνου είναι πλέον πολύ εξελιγμένες, εξ ου και έχουμε εστιάσει στην αξιοποίηση του φαρμάκου στη θεραπεία». Στο στόχαστρο της ομάδας έχει βρεθεί το γλοιοβλάστωμα, ένας συμπαγής πρωτοπαθής όγκος, ο οποίος αντιμετωπίζεται είτε χειρουργικά είτε με ελάχιστα χημειοθεραπευτικά σκευάσματα, αλλά και μεταστατικοί όγκοι που προκαλούνται, π.χ., από τον καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών. «Διαπιστώσαμε ότι οι ενώσεις σκοτώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό τα καρκινικά κύτταρα σε σύγκριση με τη χημειοθεραπεία», λέει στην «Κ» η δρ Πελεκάνου. Συγκεκριμένα, η δράση των νέων ενώσεων είναι 10 έως 50 φορές πιο ισχυρή στο γλοιοβλάστωμα και 20-400 φορές στους μεταστατικούς όγκους. «Παράλληλα, η δική μας μέθοδος επεμβαίνει σημαντικά στον κυτταρικό κύκλο και συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής ελεύθερων ριζών», ιδιότητες ευεργετικές στην καταπολέμηση του καρκίνου.
Κατοχύρωση πατέντας
«Οι δοκιμές μας βρίσκονται σε προκλινικό επίπεδο, τα πρώτα μας αποτελέσματα τα έχουμε δημοσιεύσει από το 2019», επισημαίνει ο δρ Παπαδόπουλος. Tαυτόχρονα, η ομάδα έχει κινήσει τις διαδικασίες για την κατοχύρωση πατέντας. Η αίτηση έχει ήδη εγκριθεί από την Ευρώπη, ενώ βρίσκεται υπό εξέταση στις ΗΠΑ, στην Κίνα και στην Ινδία. «Για να μπορέσουν οι δοκιμές να προχωρήσουν σε κλινικό στάδιο, θα πρέπει να εκδηλώσει ενδιαφέρον κάποιος οργανισμός που διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές και να βρεθεί η σχετική χρηματοδότηση», καταλήγει η δρ Πελεκάνου, «ελπίζουμε να το επιτύχουμε». Η δρ Πελεκάνου ελπίζει ότι τα αποτελέσματα των ερευνών τους θα οδηγήσουν στη δημιουργία νέων φαρμάκων για το κεντρικό νευρικό σύστημα. [kathimerini.gr]
◉
Τζορντάνο Μπρούνο, Ο Ιταλός φιλόσοφος που κάηκε στην πυρά ως «αιρετικός»…
17/02/2023 § Σχολιάστε
Γιατί τον αποκαλούν πρώτο μάρτυρα της επιστήμης
Σαν σήμερα, το 1600, καίγεται στην πυρά ο «αιρετικός» Τζορντάνο Μπρούνo, ένας φιλόσοφος, κοσμολόγος και αποκρυφιστής που αρνείται να αποκηρύξει τη δική του θρησκεία, την επιστήμη και τη φιλοσοφία. Το επικίνδυνο – για την Καθολική Εκκλησία και τον ίδιο- έργο του, συνδυάζει αστρονομικές ιδέες για ένα άπειρο και ομοιογενές σύμπαν, πανθεϊστικά πιστεύω, καθώς και την τέχνη της απομνημόνευσης.
Γεννιέται στη Νόλα της Ιταλίας, το 1548, και σε ηλικία μόλις 11 ετών μετακομίζει για σπουδές στη Νάπολι, όπου εντάσσεται στο Τάγμα των Δομινικανών, και το 1572 γίνεται ιερέας. Παράλληλα, αναπτύσσει ένα μοναδικό και ιδιαίτερα πολύπλοκο μνημονικό σύστημα, το οποίο βασίζεται στην οργάνωση της γνώσης, και καλείται να το παρουσιάσει ενώπιον του Πάπα, ο οποίος τον τιμά για την εξέχουσα ικανότητά του. Ωστόσο, ο Τζορντάνο Μπρούνο έχει μια κακή συνήθεια: σκέφτεται ελεύθερα.
Η κοσμολογική του αντίληψη ξεπερνά, όχι μόνο το δόγμα της Εκκλησίας, αλλά και το ριζοσπαστικό μοντέλο του Κοπέρνικου, καθώς αρνείται τον ηλιοκεντρισμό και αντιλαμβάνεται τον Ήλιο ως ένα μόνο από τα άπειρα κινούμενα ουράνια σώματα.
Είναι ο πρώτος Ευρωπαίος που κοιτάει τα αστέρια και τα βλέπει ως ήλιους. Επιρροές του είναι η αραβική αστρολογία, ο νεοπλατωνισμός και ο ερμητισμός της Αναγέννησης, ενώ διαβάζει με μεγάλο πάθος για τη φιλοσοφία τα έργα του Θωμά Ακινάτη, του Ερμή του Τρισμέγιστου, του νεοπλατωνιστή Μαρσίλιο Φιτσίνο, του Νικόλαου της Κιούζα και του Αβερρόη, με τον οποίο ταυτίζεται στην ιδέα για ένα «παγκόσμιο μυαλό».
Κάπως έτσι, ο Μπρούνο αρχίζει να αμφισβητεί το θεολογικό δόγμα, και αναπτύσσει ένα πανθεϊστικό υλοζωιστικό σύστημα το οποίο, ναι μεν αποδέχεται τη ύπαρξη του θεού, αλλά αντιβαίνει απόλυτα στις χριστιανικές τριαδικές πεποιθήσεις.
Όπως θα ομολογήσει αργότερα, κάνει μια μάλλον «άτακτη» μοναστική ζωή: δύο φορές αφαιρεί τα αγαλματίδια Αγίων, αφήνοντας μόνο το σταυρό, ενώ διδάσκει αμφιλεγόμενες θεολογικές ερμηνείες στους μαθητές του. Κατηγορείται πως υπερασπίζεται την αίρεση του αρειανισμού και κρύβει κάτω από το στρώμα του απαγορευμένα κείμενα του Έρασμου.
Βλέποντας τη «θεϊκή νέμεση» να πλησιάζει, ο Μπρούνο εγκαταλείπει τη Νάπολι και ξεκινά τις περιπλανήσεις του, που θα τον φέρουν στις σπουδαιότερες πόλεις της Ευρώπης. Πηγαίνει στη Γενεύη, όπου θα αφοριστεί, θα απογοητευτεί με το δογματισμό των καλβινιστών και θα φύγει για τη Γαλλία.
Στη Λυών, στην Τουλούζ, όπου γίνεται λέκτορας φιλοσοφίας, και μετά στο Παρίσι, όπου δίνει διαλέξεις και αποκτά μεγάλη φήμη, λόγω του αξιοθαύμαστου ταλέντου του στην απομνημόνευση. Αποκτά την εύνοια του βασιλιά Ερρίκου ΙΙΙ και άλλων ισχυρών Γάλλων, και γράφει ασταμάτητα.
Ο Ερρίκος ΙΙΙ στέλνει τον Τζορντάνο Μπρούνο στην Αγγλία, όπου αποτυγχάνει να γίνει καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και αρχίζει να προκαλεί την κοινή γνώμη με τις αμφιλεγόμενες ιδέες του και τον έντονα σαρκαστικό του τρόπο. Δέχεται επίθεση από τον εξοργισμένο όχλο και εγκαταλείπει το Λονδίνο, αυτή τη φορά για τη Γερμανία.
Στο Βίτενμπεργκ, δίνει διαλέξεις πάνω στον Αριστοτέλη, αλλά όταν τα ιδεολογικά ρεύματα της Γερμανίας θα μετατοπιστούν, αναγκάζεται να φύγει για την Πράγα. Εκεί, θα αφοριστεί από τους Λουθηρανούς και το 1591 θα βρεθεί στη Φρανκφούρτη, όπου τον βρίσκει ο Ιταλός πατρίκιος Τζοβάνι Μοτσένιγκο και του ζητάει να τον ακολουθήσει στη Βενετία και να του μεταδώσει την τέχνη της απομνημόνευσης.
Ο Μπρούνο δέχεται, παραδίδει για δύο μήνες μαθήματα κατ’ οίκον στο Μοτσένιγκο, αλλά στη συνέχεια ανακοινώνει στο μαθητή του πως πρέπει να τον εγκαταλείψει. Η ιστορία θέλει το Μοτσένιγκο να στρέφεται κατά του Μπρούνο, σαν άλλος Ιούδας, καταγγέλλοντας το δάσκαλό του στην Ιερά Εξέταση της Βενετίας, που τον συλλαμβάνει στις 22 Μαΐου 1592. Τον βαραίνουν οι κατηγορίες της βλασφημίας, της αίρεσης και της ηθικής παρεκτροπής, λόγω των πεποιθήσεών του για τη μορφή του σύμπαντος, και κυρίως για τις πανθεϊστικές αντιλήψεις του.
Ο Τζορντάνο Μπρούνο αρνείται να αποκηρύξει τα πιστεύω του και για τα επόμενα 7 χρόνια βασανίζεται στις φυλακές της Ρώμης. Στις αρχές του 1600, ο Πάπας αποφασίζει να τον καταδικάσει σε θάνατο στην πυρά και το δικαστήριο ανακοινώνει την ποινή στον Μπρούνο, που βρίσκεται πεσμένος στα γόνατα. Ο πρώτος μάρτυρας της επιστήμης θα σηκωθεί και θα απαντήσει: «Πιθανόν εσείς, κριτές μου, να ανακοινώνετε την καταδίκη εναντίον μου με μεγαλύτερο φόβο απ’ ό,τι τη δέχομαι εγώ».
◉
[ένας γοητευτικός σκεπτικιστής κατά τσαρλατάνων·
08/01/2023 § Σχολιάστε
James Randi (1928-2020)
αγριμολογος 