«Εσύ θα διαρκέσεις, είσαι φτιαγμένος από γράμματα»
26/11/2018 § Σχολιάστε
Κι όπου και αν μας βρίσκει το Κακό μνημονεύουμε Εμμανουήλ Ροΐδη, το σύμβολο της διαρκούς πάλης για μια Ελλάδα που πολιτισμικά θα ανήκει στην Ευρώπη: Ἡ πάλη ἔσται μακρὰ καὶ πεισματώδης μέχρις οὗ κατορθωθῇ ἡ κοινωνικὴ μετάθεσις τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τῆς Ἀνατολῆς εἰς τὴν Εὐρώπην.
Έτος 10ο, τεύχος 100ό
«Εσύ θα διαρκέσεις, είσαι φτιαγμένος από γράμματα», έγραφε ο ισραηλινός ποιητής Χαΐμ Γκούρι. Με αυτή τη αντίληψη του κόσμου ξεκινήσαμε πριν από 10 χρόνια και μ’ αυτήν συνεχίζουμε. Σ’ αυτά τα χρόνια δεν υποστείλαμε τη σημαία της ποιότητας, της ευθύτητας, της σαφήνειας και του πραγματικά κριτικού λόγου. Δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε τη φράση που γράψαμε στην «ταυτότητα» της ARB στην ιστοσελίδα μας, ότι «αν υπήρχε πραγματική κριτική στη χώρα μας όλοι θα (αναγκαζόμασταν να) ήμασταν καλύτεροι». Ούτε θα κουραστούμε να διακηρύσσουμε ότι «Το μόνο πράγμα που είναι χειρότερο από μια ηλίθια κακή κριτική είναι μια ηλίθια καλή κριτική».
Αυτό το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας γράφει: «έτος 10ο, τεύχος 100ό». Δεν θα πανηγυρίσουμε ούτε θα καταφύγουμε σε περιαυτολογίες. Το πρώτο τεύχος μας ήταν αφιερωμένο στον Φίλιπ Ροθ. Σήμερα, στο 100ό τεύχος, δημοσιεύουμε πάλι ένα αφιέρωμα στον μεγάλο συγγραφέα, γραμμένο από σημαντικούς κριτικούς: Φρανκ Κέρμοντ, Ντάνιελ Μέντελσον, Χάρολντ Μπλουμ. Μια σύγκριση των δύο αφιερωμάτων δείχνει από πού ξεκινήσαμε και πώς εξελιχθήκαμε· η διαδρομή μας είναι καταγεγραμμένη μέσα σ’ αυτά τα 100 τεύχη και στους διαρκείς αγώνες μας για ελευθερία του λόγου. Για την πληρότητα του αφιερώματος, δημοσιεύουμε στην ιστοσελίδα του περιοδικού ένα σημαντικό άρθρο του νομπελίστα Tζ. Μ. Κουτσί για τον Φίλιπ Ροθ, το οποίο είχαμε δημοσιεύσει στην ARB τον Δεκέμβριο του 2010, σε μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου, μεταφρασμένο εκ νέου. Παραθέτουμε μάλιστα και τις δύο μεταφράσεις, προϊόντα αγάπης για τους δυο σπουδαίους συγγραφείς και φυσικά ευσυνειδησίας και μόχθου. (Σε επόμενο τεύχος θα δημοσιεύσουμε ακόμη ένα σπουδαίο δοκίμιο του Κουτσί για τον Ροθ).
Στις σελίδες που ακολουθούν θα βρείτε επίσης ένα δείγμα κριτικού λόγου –όπως τον εννοούμε εμείς– σχετικά με μια πρόσφατη έκδοση του Μπωντλαίρ. Γιατί υπάρχουμε για να παραβιάζουμε τον Ανατολικό Κανόνα: για να σεβόμαστε τον Δυτικό και να παραβιάζουμε τις «αλήθειες» του Νεοελληνικού.
Αλλά επειδή δεν είμαστε αμιγώς «λογοτεχνικό περιοδικό», όπως επιμένουν πολλοί άσπονδοι φίλοι μας να επισημαίνουν νουθετώντας μας: «μην νοθεύετε τον λογοτεχνικό χαρακτήρα του», δημοσιεύουμε στο παρόν κομβικό τεύχος την επιβλητική σύνθεση «Πώς αντιμετωπίστηκε η Μεγάλη Ύφεση του 2007-2009 και τι μάθαμε για την “Ενδεχόμενη” Επόμενη;». Δεν χρειάζεται να πούμε πόσο απεχθανόμαστε τον παράσιτο «κριτικό» και «παρουσιαστή» Βασίλη που καθόταν φρόνιμα, αν και προ πολλού αυτός, διορατικότατα, φρόντισε να μεταλλαχθεί προσαρμοζόμενος στους καιρούς: «Βασίλη, πούλα φούμαρα να γίνεις νοικοκύρης». Οι άνθρωποι που εκδίδουν την ARB δεν είχαν ποτέ σκοπό τους να καταντήσουν τέτοιοι νοικοκύρηδες.
Κι ακόμη πιο προκλητικά, δημοσιεύουμε ολόκληρο το φιλελεύθερο έπος του Economist, ένα Μανιφέστο για την επανίδρυση του Φιλελευθερισμού. Η Athens Review of Books θεωρεί ότι η σπουδαιότητα αυτού του δοκιμίου είναι τέτοια ώστε να δικαιολογεί όχι μόνο την εξ ολοκλήρου μετάφρασή του στα ελληνικά, αλλά και την έναρξη από τις στήλες της ενός ευρύτερου διαλόγου στα πλαίσια του οποίου θα κληθούν να πάρουν θέση επιστήμονες, διανοούμενοι και πολιτικοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αλήθεια, αν δεν το έκανε η ARB, τότε ποιος;
Ο αξέχαστος φίλος Άρης Μπερλής συνήθιζε να λέει πως «η ζωή είναι πάντα επικίνδυνη». Το ότι κυκλοφορεί ένα τόσο ανεξάρτητο και φιλελεύθερο περιοδικό στην Ελλάδα αποδείχθηκε όντως εξαιρετικά επικίνδυνο για μας. Πολλά από αυτά τα 100 τεύχη εκδόθηκαν σε καθεστώς κρατικής τρομοκρατίας με συνεργούς του διώκτη μας δικαστές, επιλήσμονες του όρκου τους. Θέλησαν να μας κλείσουν. Κρατούν δεσμευμένους τους λογαριασμούς μας εδώ και 15 μήνες. Το (παρα)κράτος τους κατέστρεψε την ιστοσελίδα μας. Φτιάξαμε νέα, καλύτερη. Δεν θα τα καταφέρουν, όσο εκκωφαντική και αν είναι η Σιωπή των Άλλων. Ήδη δυο ερωτήσεις προς την Κομισιόν έχουν κατατεθεί στο Ευρωκοινοβούλιο σχετικά με τις διώξεις εις βάρος της ARB, του ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου και στη συνέχεια των Μιλτιάδη Κύρκου και Μαρίας Σπυράκη. Επί του πιεστηρίου, κυριολεκτικώς, πληροφορηθήκαμε ότι κατατέθηκε και τρίτη ερώτηση από τον ευρωβουλευτή Νίκο Ανδρουλάκη, την οποία θα δημοσιεύσουμε στην ιστοσελίδα μας.
Όπως τονίζει στη δήλωσή του για τα 100 τεύχη μας ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης: «Η καταδίωξη της Athens Review of Books είναι ντροπή για την Ελληνική Δημοκρατία». Το έχουμε ξαναπεί: συνεχίζουμε απτοήτω γλώσση. Ο αγώνας μας είναι για ελευθερία και δικαιοσύνη ενάντια στο Κράτος Αδίκου. Ενάντια στη Λεγεώνα της Σιγής.
Κι όπου και αν μας βρίσκει το Κακό μνημονεύουμε Εμμανουήλ Ροΐδη, το σύμβολο της διαρκούς πάλης για μια Ελλάδα που πολιτισμικά θα ανήκει στην Ευρώπη: Ἡ πάλη ἔσται μακρὰ καὶ πεισματώδης μέχρις οὗ κατορθωθῇ ἡ κοινωνικὴ μετάθεσις τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τῆς Ἀνατολῆς εἰς τὴν Εὐρώπην.
Αυτή βέβαια η μάχη είναι χαμένη, και το ξέρουμε, όπως το ήξερε κι ο Ροΐδης. Αλλά εμείς ανήκουμε και ανήκαμε πάντα στην Ευρώπη. Ακόμη κι όταν η Ευρώπη ήταν ιδέα ή νησί.
Όμως θα διαρκέσουμε: γιατί η Athens Review of Books είναι φτιαγμένη από γράμματα. Γραμμένα από τις πιο καλές και έντιμες πένες.
Ανοικτή επιστολή της Athens Review of Books προς τους αναγνώστες και φίλους της
09/09/2018 § Σχολιάστε
Κυκλοφορεί το 98ο τεύχος Σεπτεμβρίου, της Athens Review of Books
Αγαπητοί φίλοι,
Επικοινωνούμε μαζί σας για να σας ευχαριστήσουμε για τη συμπαράστασή σας στην πολυετή περιπέτεια, χάρη στην οποία ματαιώσαμε τις προσπάθειες συντριβής της Athens Review of Books και του «ζεύγους Βασιλάκη» (έτσι μας αποκαλεί το ΥΠΕΞ στις παράνομες ανακοινώσεις του) από τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Κοτζιά, πρώην συνεργάτη του καθεστώτος Χόνεκερ (και συνεργάτη του Επικεφαλής της Ιδεολογικής Προπαγάνδας του καθεστώτος, του διαβόητου «Ελαφοπόδαρου» της ΣΤΑΖΙ) και ήδη ηγέτη της ουσιαστικά μονοπρόσωπης πολιτικής κίνησης «Πράττω». Η δικαστική μας δίωξη οργανώθηκε με δικηγόρους του διώκτη μας τους Φαήλο Κρανιδιώτη (αρχηγό ενός ακροδεξιού γκρουπούσκουλου με εξτρεμιστικό ρατσιστικό λόγο) και Ιωάννη Κ. Μαντζουράνη, γνωστό συμπρωταγωνιστή μαζί με τους Κοσκωτά και Κουτσόγιωργα στο μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο του τέλους του 20ού αιώνα στην Ελλάδα. Και με συμπράττοντες κάποιους δικαστές, οι οποίοι παραβιάζοντας νόμους και λογικές τον «δικαίωσαν», αναγνωρίζοντάς τον ως ένα εκ των ιδρυτών του ΚΚΕ (το οποίο εορτάζει φέτος τα 100χρονά του!) αλλά όχι θαυμαστή των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων, υπέρ των οποίων έχει γράψει μάλιστα δεκάδες φληναφή προπαγανδιστικά πονήματα, ανάμεσα στα οποία και ένα κατ’ εντολήν και για λογαριασμό του καθεστώτος Χόνεκερ.
Οι συγκεκριμένοι οκτώ δικαστές εξέδωσαν απολύτως παράνομες και καταγέλαστες αποφάσεις καταλύοντας το κράτος δικαίου χάριν του υπουργού του Σύριζα, ο οποίος, εκτιμώντας προφανώς την ευθυκρισία τους, λίγο καιρό μετά ψήφισε για την προαγωγή τους στις ανώτατες θέσεις της δικαιοσύνης. Η υπόθεση αυτή οδηγήθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στις 6 Δεκεμβρίου 2017. Ήταν η τελευταία προσφυγή που υπέγραψε για λογαριασμό μας ο αξέχαστος Καθηγητής και αγωνιστής της ελευθερίας του λόγου Σταύρος Τσακυράκης. Μόλις μελέτησε τη δικογραφία που του παραδώσαμε είχε γράψει: «Όλοι γνωρίζουν ότι η υπόθεση της αγωγής Κοτζιά κατά Athens Review of Books θα κριθεί τελικά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Προσωπικά δεν θα στοιχημάτιζα υπέρ του Κοτζιά. Πιστεύω ότι θα κερδίσει η ελευθερία του λόγου.» (25.7.2018). Ωστόσο η δικαίωσή μας εκεί δεν θα έχει καμιά συνέπεια για τους συγκεκριμένους δικαστές οι οποίοι παραβιάζουν την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, όπως συμβαίνει σε όλες τις υποθέσεις που καταδικάζεται η Ελλάδα, η οποία είναι πρωταθλήτρια σε καταδίκες στο Στρασβούργο: απλώς πληρώνουν για μία ακόμη φορά οι Έλληνες φορολογούμενοι τις συνέπειες των πράξεων εκείνων των ελλήνων δικαστών που παρανομούν. Οι δικαστές που περιφρονούν την νομολογία του ΕΔΔΑ δεν υφίστανται καμιά συνέπεια και προάγονται κανονικά ώστε να συνεχίσουν την αντίσταση του Κράτους Αδίκου στον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό. Η Athens Review of Books ξεκινάει καμπάνια για να ελέγχονται από Ανεξάρτητη Αρχή οι έλληνες δικαστές που εκδίδουν παράνομες αποφάσεις για τις οποίες καταδικάζεται η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για να γίνονται δηλαδή στην πράξη σεβαστές από τους έλληνες δικαστές οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ.
Για να πληρώσουν λοιπόν και οι ίδιοι οι υπεύθυνοι προσφύγαμε και στο ελληνικό Ειδικό Δικαστήριο εναντίον τους ασκώντας αγωγή κακοδικίας: επιμένουμε να ζητούμε δικαιοσύνη στην πατρίδα μας, αφού δεν είναι δυνατόν στον κάθε αδικούμενο Έλληνα πολίτη να προσφεύγει κάθε φορά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους που θα δικαστεί ηγεσία του Αρείου Πάγου και μάλιστα για τέτοιας μορφής και ποιότητας κακοδικία. Και είναι η πρώτη φορά στην Ευρώπη και εν γένει στον Δυτικό κόσμο που δικάζεται η ηγεσία Ανωτάτου Δικαστηρίου γιατί αδίκησε συνειδητά πολίτες προκειμένου να εξυπηρετήσει τους ισχυρούς της ημέρας, επικείμενης μάλιστα τότε της διαδικασίας εκλογής της ηγεσίας του Αρείου Πάγου. Από τη συγκεκριμένη σύνθεση που εξέδωσε την παράλογη και παράνομη απόφαση υπέρ του υπουργού Εξωτερικών, η κυβέρνηση επέλεξε τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου (Β. Πέππας) και δύο αντιπροέδρους. Η εισηγήτρια αρεοπαγίτης Πηνελόπη Ζωντανού, που έκρινε παράνομη την απόφαση του Εφετείου για τρεις σημαντικούς λόγους, στη συνέχεια καταψήφισε χωρίς καμιά αιτιολογία την εισήγησή της με αντάλλαγμα την προαγωγή της σε αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου.
Η δίκη αυτή θα είναι ένα stress test που θα δοκιμάσει τις αντιστάσεις του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας, διότι το Ειδικό Δικαστήριο συγκροτείται από ανώτατα στελέχη όλων των άλλων θεσμών της Δικαιοσύνης πλην του Αρείου Πάγου: Συμβούλιο της Επικρατείας, Ελεγκτικό Συνέδριο, Νομικές Σχολές, Ανώτατο Πειθαρχικό των δικηγόρων. Παράλληλα, αποτελεί και μια ευκαιρία αυτοκάθαρσης του μηχανισμού των δικαστηρίων.
Επειδή έχουμε να αντιμετωπίσουμε όλους τους μηχανισμούς του Κράτους Αδίκου, επειδή στην υπηρεσία του πρώην συνεργάτη του καθεστώτος Χόνεκερ βρίσκονται τεράστιας δύναμης κρατικοί μηχανισμοί τους οποίους παρανομώντας αδίστακτα χρησιμοποιεί εναντίον μας.
Επειδή οι αδικούντες δεν είναι κάποιοι απλώς ισχυροί συμπολίτες μας, αλλά είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, δύο ήδη Αντιπρόεδροι και κάποιοι άλλοι εκ της ηγεσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Οι εκλεκτοί δηλαδή της Κυβέρνησης και της στρατευμένης πρώην προέδρου του Αρείου Πάγου Βασιλικής Θάνου η οποία συντονίζει από τα παρασκήνια τις κυβερνητικές παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη.
Επειδή διεξάγουμε έναν άνισο αγώνα και το Κράτος Αδίκου μάς έχει κηρύξει έναν ασύμμετρο πόλεμο με όλα τα μέσα. Θέλουμε να συνεχίσουμε τη ζωή μας χωρίς την εισβολή με μεθόδους ΣΤΑΖΙ, χωρίς τα διανοητικά και ψυχικά βασανιστήρια στα οποία μας υπέβαλλαν με τις αποφάσεις τους οι εναγόμενοι από εμάς δικαστές και να συνεχίσουμε το έργο μας στην Athens Review of Books χωρίς την διαρκή τρομοκρατία και την απειλή καταστροφής μας εκ μέρους των διωκτών μας.
Γι’ αυτούς τους λόγους τις επόμενες ημέρες θα ζητήσουμε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου να στείλει παρατηρητή στην δίκη του Οκτωβρίου. Θα ζητήσουμε επίσης παρατηρητές και από άλλους ευρωπαϊκούς οργανισμούς δεδομένου ότι δικάζονται τα σύμβολα του Ελληνικού Κράτους Αδίκου.
Όμως η μεγαλύτερη εγγύηση για την ασφάλειά μας είναι η ενημέρωση και η αλληλέγγυα κινητοποίηση όσο γίνεται περισσότερων πολιτών. Και γι’ αυτόν τον λόγο ζητούμε την βοήθειά σας. Αυτό το μήνυμα είναι για μας ασφάλεια ζωής και άλλων σοβαρών εννόμων αγαθών μας που κινδυνεύουν. Σήμερα για εμάς, αύριο για κάποιους άλλους συμπολίτες μας.
Παρακαλούμε να κάνετε γνωστό, σε όσο περισσότερους πολίτες είναι δυνατόν, το γεγονός ότι θα πραγματοποιηθεί η δίκη της ηγεσίας του Αρείου Πάγου στο Ειδικό Δικαστήριο αγωγών κακοδικίας, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας στις 9 Οκτωβρίου, ώρα 6 μ.μ. Όλα τα εξωφρενικά που διεπράχθησαν εις βάρος μας σε αυτή την αποκρουστική υπόθεση συντελέστηκαν μέσα στη σιωπή και πίσω από κλειστές πόρτες. Η δύναμή μας, και προπαντός η ασφάλειά μας, είναι η ενημέρωση των πολιτών. Όσο για μας, συνεχίζουμε απτοήτω γλώσση. Για να γιορτάσουμε μαζί μετά το πέρας της δίκης τα 100 τεύχη της Athens Review of Books, τον 10ο χρόνο της ζωής της.
— The Athens Review of Books
[Δημήτρης Χαντζόπουλος: «Η Πάπισσα Ιωάννα» του Εμμανουήλ Ροΐδη -κυκλοφορεί
18/03/2018 § Σχολιάστε
Graphic Novel / Φιλολογική φροντίδα: Μανώλης Βασιλάκης
Έκδοση της ATHENS REVIEW OF BOOKS / Σελίδες: 208 έγχρωμες / Σχήμα: 18 x 25,5 cm / Κεντρική Διάθεση: Σ. Πατάκης ΑΕΕΔΕ
Η «Πάπισσα Ιωάννα» του Εμμανουήλ Ροΐδη, ένα κλασικό έργο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, κυκλοφόρησε το 1866 δημιουργώντας σκάνδαλο με τη δριμεία σάτιρα των εκκλησιαστικών πραγμάτων και επισύροντας την αποκήρυξή της από την Εκκλησία και τη δικαστική δίωξη του συγγραφέα της από την ελληνική πολιτεία. Παρ’ όλα αυτά όμως το σατιρικό ύφος της κέρδισε τους αναγνώστες και το μυθιστόρημα γνώρισε τεράστια επιτυχία. Είναι το μόνο ελληνικό μυθιστόρημα του 19ου αι. που εξακολουθεί να μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες και να βρίσκει ανταπόκριση σε ένα διεθνές αναγνωστικό κοινό. Το έργο φαινομενικά έχει τη μορφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος που αφηγείται την περιπετειώδη ζωή μιας γυναίκας του Μεσαίωνα, η οποία κατάφερε να ανεβεί στον θρόνο του Αποστόλου Πέτρου. Ο Ροΐδης όμως, επίγονος των μεγάλων σατιρικών του 18ου αι., του Στερν, του Σουίφτ και του Βολταίρου (χαρακτηρίστηκε ως ο Έλληνας Βολταίρος), αλλά και θαυμαστής της σατιρικής γραφής του «Δον Ζουάν» του Βύρωνα, υπονομεύει σε κάθε βήμα τη συνοχή της ιστορικής αφήγησης με τη σάτιρά του. Οι αλλεπάλληλες ιδιότροπες παρομοιώσεις, οι αναλογίες και οι συγκρίσεις με τη σύγχρονη εποχή, οι απροσδόκητες παρεκβάσεις και τα σχόλια που απευθύνει ο αφηγητής στον αναγνώστη, διασπούν τη ροή της αφήγησης και μεταφέρουν τον αναγνώστη στο παρόν, καθιστώντας το έργο μια ανελέητη σάτιρα της κοινωνίας και των ηθών του 19ου αι.
Η παρούσα έκδοση θα κυκλοφορήσει και στα αγγλικά σε μετάφραση του Πήτερ Μάκριτζ. Εκτός των άλλων για να αποκατασταθεί και η αδικία που συνέβη με την πιο διαδεδομένη αγγλική μετάφρασή του: παρουσιάζεται ως «δημιουργία» του Λώρενς Ντάρρελ.
***
Ενδεικτικές σελίδες που περιέχονται στο Graphic Novel «Η Πάπισσα Ιωάννα»:
Σελίδες 16 / 31 / 72 / 106 / 125 / 137 / 138 / 153 / 173 / 178-179 και ο Σελιδοδείκτης
Η πραγματική φωτογραφία του Μιχαήλ Μητσάκη
06/03/2017 § Σχολιάστε
Ο Μιχαήλ Μητσάκης. Η μοναδική φωτογραφία του που σώζεται, την οποία έβγαλε στην Κέρκυρα το 1894 (φωτ. «B. Borri e figlio» [Bartolomeo e Giuseppe Borri]). Το συγκεκριμένο αντίγραφο έστειλε στον Βλαχογιάννη («Καλημέρα σας, Κύριε Βλαχογιάννη!») και σήμερα βρίσκεται στο αρχείο Μητσάκη στο ΕΛΙΑ. (Αντίγραφο της ίδιας φωτογραφίας και η υπογραφή του Μητσάκη δημοσιεύθηκε πριν εκατό χρόνια στην ανθολογία Ελληνικά Διηγήματα. Μετά των εικόνων των συγγραφέων, Εκδότης Γεώργιος Κασδόνης, Εκ του τυπογραφείου της Εστίας, Εν Αθήναις 1896, σ. 414). Αξίζει να επισημάνουμε ότι στο Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (EKEBI) αλλά και στη BIBΛIONET δημοσιεύεται λανθασμένη φωτογραφία: πρόκειται για τη φωτογραφία του Εμμανουήλ Λυκούδη.
Στη βάση δεδομένων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης / Πανδέκτης αντικαταστάθηκε επιτέλους με τη σωστή αλλά σε αναπαραγωγή αθλίας ποιότητος που αποδίδουν στο Λογοτεχνικό Ημερολόγιο 1996 των Εκδόσεων Γαβριηλίδη, όπως αποδίδουν και τα «δικαιώματα» (Copyright)! Επιτέλους, η πραγματική και πολύ καλής ποιότητας είναι η παρούσα και βρίσκεται στο αρχείο Μητσάκη στο ΕΛΙΑ. (Η αρχική επεξεργασία του αρχειακού υλικού οφείλεται στην Δέσποινα Δρακοπούλου και η αρχειακή περιγραφή στην Ελ. Ράμφου).
—TheAthensReviewofBooks
***
Για τη ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ ο Μητσάκης είναι ο εικονιζόμενος Εμμανουήλ Λυκούδης.
***
Και για το ΕΚΕΒΙ ο Μητσάκης είναι ο εικονιζόμενος Εμμανουήλ Λυκούδης.
***
Από την Athens Review of Books