αγριμολογος

Γοργίας ο Λεοντίνος (485 – 377 π.χ.)

8. […] μέγας δυνάστης ο λόγος, που με σώμα ασήμαντο και αθέατο έργα θεϊκά επιτελεί· γιατί μπορεί και τον φόβο να καταπαύσει και τη λύπη να διώξει και χαρά να προσκαλέσει και τον οίκτο να αυξήσει. Έτσι έχουν τα πράγματα και θα το αποδείξω.

9. Πρέπει όμως να το αποδείξω στους ακροατές και με τη θεωρία. Την ποίηση όλη τη θεωρώ και την ονομάζω έμμετρο λόγο χάρη σε αυτήν οι ακροατές κυριεύονται από φόβο τρομερό και οίκτο όλο δάκρυα και τέρπονται με τους θρήνους και η ψυχή παθαίνει με τα λόγια όσα ευχάριστα ή δυσάρεστα παθαίνουν άνθρωποι ξένοι. Ας περάσω τώρα από τον ένα λόγο στον άλλο.

10. Και οι ένθεες με λόγια επωδές φέρνουν απόλαυση και διώχνουν τη λύπη· γιατί όταν ενώνεται η δύναμη της επωδής με τη γνώμη της ψυχής γοητεύει και την πείθει και τηνν μεταβάλλει με τη μαγεία της. Έχουν δε επινοηθεί δύο τέχνες της γοητείας και της μαγείας, πού συνίσταται στις πλάνες της ψυχής και στην εξαπάτηση της γνώμης.

11. Πόσοι και πόσοι δεν έπεισαν και δεν πείθουν τόσους για τόσα πολλά πλάθοντας κάποιον λόγο ψευδή! Γιατί αν όλοι είχαν για όλα, και για τα περασμένα μνήμη και για τα παρόντα αντίληψη και για τα μέλλοντα γνώση, δεν θα είχε την ίδια δύναμη να εξαπατά ο λόγος· τώρα, όμως, ούτε να θυμόμαστε τα περασμένα, ούτε να αντιλαμβανόμαστε το παρόν, ούτε να προβλέπουμε το μέλλον είναι εύκολο. Επομένως, για τα περισσότερα οι περισσότεροι σύμβουλοι της ψυχής έχουν τη γνώμη. Η γνώμη, όμως, καθώς είναι απατηλή κι αβέβαιη, απατηλές κι αβέβαιες επιτυχίες δίνει σε όσους τη συμβουλεύονται.

12. Ποιά, λοιπόν, αιτία μας εμποδίζει να θεωρήσουμε ότι η Ελένη κυριεύθηκε από τα λόγια χωρίς να το θέλει, όπως ακριβώς αν με τη βία την είχανε αρπάξει; Παρασέρνει τον νού η πειθώ· γιατί αν και δεν έχει της ανάγκης τη μορφή, έχει, όμως, τη δύναμή της. Ο λόγος, δηλαδή, πείθοντας την ψυχή που πείθει, την αναγκάζει να πιστέψει στα λόγια και να ακολουθήσει τα έργα. Αυτό λοιπόν, που πείθει αδικεί, επειδή εξαναγκάζει, ενώ αυτή πιυ πείσθηκε κακολογείται άδικα, επειδή εξαναγκάσθηκε.[…]

*

[Γοργίας, Ελένης Εγκώμιον, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 1998

◉

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.