Ημιτελές Έντεκα

Η «χαρά των εορτών» συχνά πακετάρεται, προωθείται και πωλείται: μέσω διαφημίσεων, δώρων, εμπειριών, ακόμη και μέσω της πίεσης να νιώσουμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Η αγορά δεν πουλά μόνο αντικείμενα· πουλά συναισθήματα, προσδοκίες, ταυτότητες. Τα Χριστούγεννα, το Πάσχα ή οποιαδήποτε γιορτή μετατρέπονται σε εποχικά προϊόντα με συγκεκριμένο αφήγημα: χαμόγελα, θαλπωρή, επιτυχία, «σωστές» στιγμές.

Η χαρά λοιπόν, στο πλαίσιο της σύγχρονης καταναλωτικής κουλτούρας, αντιμετωπίζεται ως προϊόν με αγοραία αξία. Δεν νοείται ως αυθόρμητη ή εσωτερική κατάσταση, αλλά ως αποτέλεσμα κατανάλωσης. Παρουσιάζεται ως κάτι που αποκτάται μέσω συγκεκριμένων αγαθών, υπηρεσιών και εμπειριών, τα οποία υπόσχονται τη συναισθηματική πληρότητα που υποτίθεται ότι λείπει.

Η αγορά κατασκευάζει πρότυπα χαράς: εικόνες ευτυχισμένων ανθρώπων, τυποποιημένες στιγμές απόλαυσης, επαναλαμβανόμενα αφηγήματα επιτυχίας. Η χαρά αποκτά μετρήσιμα χαρακτηριστικά, συνδέεται με εποχές, γεγονότα και κοινωνικούς ρόλους, και ενσωματώνεται σε κύκλους προσφοράς και ζήτησης. Καθίσταται προβλέψιμη, αναπαραγώγιμη και, κυρίως, πωλήσιμη.

Στο πλαίσιο αυτό, η χαρά λειτουργεί ως μηχανισμός κατανάλωσης: δεν πωλείται μόνο το αντικείμενο, αλλά η υπόσχεση του συναισθήματος. Η έλλειψη χαράς μετατρέπεται σε έλλειψη που απαιτεί αγορά για να καλυφθεί. Έτσι, η χαρά παύει να είναι εμπειρία και γίνεται δείκτης συμμόρφωσης σε ένα οικονομικό και πολιτισμικό πρότυπο.

Ως εμπορευματοποιημένο προϊόν, η χαρά υπόκειται στους ίδιους κανόνες με κάθε άλλο αγαθό: φθείρεται γρήγορα, απαιτεί συνεχή ανανέωση και αντικατάσταση, και χάνει την αξία της εκτός του πλαισίου που τη νομιμοποιεί η αγορά. Δεν βιώνεται· καταναλώνεται.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η χαρά καθαυτή είναι ψεύτικη ή ακυρώνεται. Σημαίνει ότι συνυπάρχουν δύο επίπεδα: 1)το εμπορευματοποιημένο (τι πρέπει να αγοράσω/κάνω για να είναι «σωστή» η γιορτή) και 2) το βιωματικό (τι έχει πραγματικά νόημα για μένα και τους άλλους)

Η ένταση προκύπτει όταν το πρώτο καταπίνει το δεύτερο. Όταν η χαρά γίνεται υποχρέωση ή μέτρο επιτυχίας.

Σήμερα, μέρες γιορτινές που είναι, και παρατηρώντας με μεγάλη προσοχή, τη συμπεριφορά του κόσμου γύρω μου, προτίμησα να ασχοληθώ με το πρώτο επίπεδο.

◉

[όλα κατηγορίας «ημιτελές»