Bruckner | αγριμολογος

[Η κριτική της θρησκείας είναι θεμελιώδες δικαίωμα της Δύσης, όχι ασθένεια·

22/06/2024 § Σχολιάστε

Τρομοκράτες της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς Ταξιαρχίες Αλ-Κασάμ στη Γάζα προσεύχονται στις 20 Ιουλίου 2022 πριν από την πορεία για την επέτειο 8 χρόνων της υποτιθέμενης απαγωγής του Ισραηλινού στρατιώτη Ορόν Σαούλ τον οποίο είχαν εξοντώσει στις 20 Ιουλίου 2014. © Mohammed Saber / EPA / ΑΠΕ-ΜΠΕ

Δεν υφίσταται η έννοια της Ισλαμοφοβίας

του Πασκάλ Μπρυκνέρ (Pascal Bruckner) στην Athens Review of Books

Το 1910 ο Αλαίν Κελιάν, ένας Γάλλος εμπειρογνώμονας του Υπουργείου Αποικιών, δημοσίευσε το Η μουσουλμανική πολιτική στη γαλλική Δυτική Αφρική (La Politique musulmane dans l’Afrique occidentale française). Το έργο αυτό, απευθυνόμενο στους ειδικούς, είναι συγκρατημένα εγκωμιαστικό για την θρησκεία του Κορανίου, μια «πρακτική και συγκαταβατική» θρησκεία, καλύτερα προσαρμοσμένη στους ιθαγενείς λαούς, ενώ ο Χριστιανισμός είναι «πολύ πολύπλοκος, πολύ αφηρημένος, πολύ αυστηρός για την στοιχειώδη και υλιστική νοοτροπία του Νέγρου». Βλέποντας το Ισλάμ ως μια εκπολιτιστική δύναμη που «απομακρύνει τους λαούς από τον φετιχισμό και τις εξευτελιστικές του πρακτικές» και ως εκ τούτου διευκολύνει την Ευρωπαϊκή διείσδυση, ο συγγραφέας καλεί να δοθεί τέλος στις προκαταλήψεις που εξισώνουν αυτή την πίστη με τη βαρβαρότητα, τον φανατισμό, καταδικάζοντας την «Ισλαμοφοβία» που ήταν διαδεδομένη στην αποικιακή διεύθυνση προσωπικού. Αντιθέτως, πρέπει να είμαστε ανεκτικοί απέναντι στο Ισλάμ και να το αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά. Ο Κελιάν έγραφε ως διοικητικός υπάλληλος που τον ενδιέφερε η τάξη. Γιατί να δαιμονοποιούμε μια θρησκεία που διατηρεί την ειρήνη στην αυτοκρατορία, παρά τις καταχρήσεις για τις οποίες είναι ένοχη και τις οποίες θεωρεί δευτερεύουσες, δηλαδή τη δουλεία και την πολυγαμία; Αφού το Ισλάμ είναι ο καλύτερος σύμμαχος της αποικιοκρατίας, πρέπει να προστατεύσουμε τους πιστούς από τη βλαβερή επιρροή των σύγχρονων ιδεών· πρέπει να σεβόμαστε τον τρόπο ζωής τους.

Ο Μωρίς Ντελαφός, ένας αποικιακός διοικητής που ζούσε στο Ντακάρ γράφει περίπου την ίδια εποχή: «Ό,τι και να λένε αυτοί για τους οποίους η Ισλαμοφοβία καθορίζει τη διοίκηση των ιθαγενών, η Γαλλία δεν έχει να φοβάται τίποτε παραπάνω από τους μουσουλμάνους στη Δυτική Αφρική από τους μη-μουσουλμάνους». Και προσθέτει: «Συνεπώς η Ισλαμοφοβία δεν εξυπηρετεί σε τίποτα στη Δυτική Αφρική».

Ο όρος «Ισλαμοφοβία» μάλλον υπήρξε πριν αυτοί οι αυτοκρατορικοί γραφειοκράτες τον χρησιμοποιήσουν. Πάρα ταύτα η γλώσσα αυτή ήταν σπάνια μέχρι τα τέλη του 1980, όταν ο όρος μετατράπηκε σταδιακά σε πολιτικό εργαλείο, υπό την πίεση των Βρετανών μουσουλμάνων που αντιδρούσαν στην φετφά που εξέδωσε ο Αγιατολάχ Χομεϊνί εναντίον του μυθιστοριογράφου Σαλμάν Ρουσντί μετά την έκδοση του βιβλίου του Σατανικοί Στίχοι. Με τη ρευστή της σημασία, η λέξη «Ισλαμοφοβία» συγχωνεύει δύο πολύ διαφορετικές έννοιες: τη δίωξη των πιστών που είναι έγκλημα· και την κριτική της θρησκείας που είναι ένα δικαίωμα. Νεοεισαχθείς στο εννοιολογικό πεδίο του αντιρατσισμού, αυτός ο όρος φιλοδοξεί να θέσει το Ισλάμ στο απυρόβλητο τοποθετώντας το στο ίδιο επίπεδο με τον αντισημιτισμό.

Στην Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο του 2013, ο Οργανισμός Ισλαμικής Διάσκεψης, χρηματοδοτούμενος από δεκάδες μουσουλμανικές χώρες οι οποίες αναίσχυντα καταδιώκουν Εβραίους, Χριστιανούς, Βουδιστές και Ινδουιστές, απαίτησε από τις Δυτικές χώρες να βάλουν τέλος στην ελευθερία της έκφρασης σε ό,τι αφορά το Ισλάμ, καταγγέλλοντας ότι η θρησκεία παρουσιάζεται πολύ αρνητικά ως ένα δόγμα που καταπιέζει τις γυναίκες και προσηλυτίζει με βίαιο τρόπο. Η πρόθεση των υπογραφόντων ήταν να καταστήσουν διεθνές έγκλημα την άσκηση κριτικής της θρησκείας του Κορανίου.

Αυτή η αξίωση, όπως είχε διατυπωθεί στην Παγκόσμια Διάσκεψη κατά του Ρατσισμού που διοργανώθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών στο Ντέρμπαν ήδη από το 2001, επαναβεβαιώνεται σχεδόν κάθε χρόνο. Ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τον ρατσισμό Ντουντού Ντιέν, σε μια έκθεση του Οργανισμού του 2007 για το Συμβούλιο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταγγέλλει την Ισλαμοφοβία ως μια από τις «πιο σοβαρές μορφές δυσφήμισης των θρησκειών». Τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε σαφέστατα εξισώσει αυτό το είδος δυσφήμισης με τον ρατσισμό και απαιτούσε την απαγόρευση κάθε χλευασμού του Ισλάμ και των θρησκευτικών συμβόλων του. Αυτό ήταν ένα διπλό τελεσίγραφο. Ο πρώτος στόχος ήταν η επιβολή της σιωπής στους Δυτικούς που ήταν ένοχοι για την αποικιοκρατία, την εκκοσμίκευση, και την προώθηση της ισότητας ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες. Ο δεύτερος στόχος, ακόμα πιο σημαντικός, ήταν η δημιουργία ενός όπλου επιβολής εναντίον των φιλελεύθερων μουσουλμάνων που τολμούσαν να ασκούν κριτική στην θρησκεία και διεκδικούσαν τη μεταρρύθμιση των νόμων για την οικογένεια, την ισότητα των φύλων, το δικαίωμα στην αποστασία και την αλλαξοπιστία, και το δικαίωμα να μην πιστεύουν στον Θεό και να μην τηρούν το Ραμαζάνι και άλλα έθιμα. Είναι επιτακτική ανάγκη να καταδικάζονται δημοσίως αυτοί οι αποστάτες για να μην υπάρχει καμία ελπίδα για αλλαγή.

Το νέο έγκλημα σκέψης έχει στόχο να στιγματίσει τις νεαρές γυναίκες που επιθυμούν να απαλλαγούν από τη μαντίλα και να περπατούν στον δρόμο ακάλυπτες χωρίς ντροπή, και να παντρεύονται όποιον αγαπούν και όχι αυτόν που τους επιβάλλεται, καθώς και να πατάξει εκείνους τους πολίτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου με Τουρκική, Πακιστανική ή Αφρικανική καταγωγή που τολμούν να διεκδικούν το δικαίωμα στην θρησκευτική αδιαφορία. Τα ζητήματα που αφορούν το Ισλάμ κινούνται από τη διανοητική, ατομική ή θεολογική σφαίρα στην ποινική, έτσι ώστε κάθε αντίρρηση ή επιφυλακτικότητα ως προς την πίστη να υπόκειται σε κυρώσεις. Η έννοια της Ισλαμοφοβίας αποκρύπτει την πραγματικότητα της επίθεσης που διεξάγουν οι σαλαφιστές, οι ουαχαμπιστές και η Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική για να ισλαμοποιήσουν εκ νέου τις μουσουλμανικές κοινότητες – ένα προοίμιο, όπως ελπίζουν, του εξισλαμισμού όλου του Δυτικού κόσμου. Ο σεΐχης Γιουσούφ αλ-Καραντάουι[1] της Αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ένας πρόσφυγας στο Κατάρ τον οποίο καταζητούσε η Ιντερπόλ για υποκίνηση δολοφονιών και προώθηση της τρομοκρατίας, εκφράζει συχνά τη λύπη του για το γεγονός ότι το Ισλάμ απέτυχε δύο φορές να κατακτήσει την Ευρώπη: το 732 όταν ο Κάρολος Μαρτέλος σταμάτησε τους Σαρακηνούς στο Πουατιέ· και το 1689 με την αποτυχημένη προσπάθεια των Οθωμανών να κατακτήσουν τη Βιέννη. Τώρα η ιδέα είναι να προσηλυτίσουν την Ευρώπη στην πραγματική πίστη αλλάζοντας εν μέρει το δίκαιο και την κουλτούρα.

Παραμένει το μυστήριο της μετουσίωσης της θρησκείας σε φυλή. Η «φυλετικοποίηση» του κόσμου πρέπει να υπήρξε το πιο αναπάντεχο αποτέλεσμα του αγώνα κατά των διακρίσεων του τελευταίου μισού αιώνα· έχει εξασφαλίσει ότι ο αγώνας θα αναβιώνει συνεχώς την κατάρα από την οποία προσπαθεί να απαλλαγεί. Μια μεγάλη οικουμενική θρησκεία όπως το Ισλάμ περιλαμβάνει έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό λαών και δεν μπορεί να αφομοιωθεί σε μια ιδιαίτερη φυλετική ομάδα. Ο όρος «Ισλαμοφοβία», ωστόσο, προκαλεί τη σύγχυση ανάμεσα σε ένα σύστημα συγκεκριμένων πεποιθήσεων και των πιστών που ακολουθούν αυτές τις πεποιθήσεις. Η αμφισβήτηση ενός είδους υπακοής, η απόρριψη δογμάτων που κάποιος θεωρεί παράλογα ή ψευδή είναι το θεμέλιο της διανοητικής ζωής, αλλά η πίστη στην ύπαρξη της Ισλαμοφοβίας καθιστά αδύνατη τέτοια αμφισβήτηση. Μήπως θα έπρεπε να μιλάμε για αντικαπιταλιστικό, αντιφιλελεύθερο, ή αντιμαρξιστικό «ρατσισμό» ή φοβία;

Αλλά το Ισλάμ επωφελείται από μια ειδική προστασία. Την ίδια στιγμή που μειονότητες Χριστιανών στα Ισλαμικά εδάφη διώκονται, δολοφονούνται ή οδηγούνται στην εξορία –τώρα απειλούνται με εξαφάνιση έως τα μέσα αυτού του αιώνα– ο όρος «Χριστιανοφοβία», παρότι προτάθηκε από αξιωματούχους του ΟΗΕ, δεν καθιερώθηκε, και δεν θα καθιερωθεί ποτέ. Δυσκολευόμαστε να δούμε τον Χριστιανισμό σαν κάτι άλλο πέρα από μια θρησκεία κατάκτησης και μισαλλοδοξίας, αν και σήμερα τουλάχιστον από την Εγγύς Ανατολή έως το Πακιστάν είναι μια θρησκεία μαρτυρίου. Στη Γαλλία, με την αντικληρική της παράδοση, μπορούμε να χλευάζουμε τον Μωυσή, τον Ιησού, τον Πάπα και να τους αναπαριστούμε σε οποιαδήποτε στάση, ακόμα και την πιο χυδαία. Αλλά δεν πρέπει να γελάμε ποτέ με το Ισλάμ· εάν το κάνουμε προκαλούμε την οργή των δικαστηρίων. Γιατί αυτό το διπλό κριτήριο; Η Παρισινή εφημερίδα Le Monde σημειώνει ότι το σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo έχει αφιερώσει μόνο 4% των εξωφύλλων του σε αναπαραστάσεις του προφήτη Μωάμεθ, ενώ χλευάζει τον Ιησού, τον Μωυσή, τον Δαλάι Λάμα εδώ και σαράντα χρόνια – αλλά ήταν αυτό το 4% που προκάλεσε μια μαζική δολοφονία από ισλαμιστές φονιάδες στις 7 Ιανουαρίου 2015. Και επειδή άσκησα κριτική σε δύο γαλλικές Ισλαμιστικές ομάδες που υπήρξαν ιδεολογικοί συναυτουργοί των δολοφόνων του Charlie Hebdo, με έσυραν στο δικαστήριο με την κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμισης. Κέρδισα τη δίκη – ευτυχώς, διότι αυτό που έλεγα ήταν η απλή αλήθεια.

Διαβάστε τη συνέχεια Ε Δ Ω > >

✳︎

Διαβάστε του Πασκάλ Μπρυκνέρ:

◉

[φέρουν στα σπλάχνα τους εκείνο το οποίο καταγγέλλουν·

27/10/2022 § Σχολιάστε

Επιστροφή στις φυλετικές εμμονές και τις προκαταλήψεις της άκρας δεξιάς της δεκαετίας του 1930 με το πρόσχημα του αντι-ρατσισμού βλέπει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ, καταγγέλλοντας τους αριστερούς «αντιφά» ότι κολλούν την ταμπέλα του «φασισμού» σε οτιδήποτε με το οποίο διαφωνούν.

O Μπρυκνέρ ήταν από τους πρώτους που κατήγγειλαν τον αριστερό ισλαμο-φασισμό στη Γαλλία, που επιδιώκει να ωθήσει «τις δημοκρατικές κοινωνίες προς τον αυταρχισμό και τη διάβρωση του κράτους δικαίου», παίζοντας έτσι «ανοικτά το παιχνίδι ανόδου στην εξουσία αντιευρωπαϊκών και αυταρχικών δυνάμεων, ώστε, πέρα από την πνευματική αποσταθεροποίηση, να ενισχυθεί και η δική τους αυταρχική αντίληψη περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που με πρώτα αυτά των γυναικών, γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους».

Τώρα, στο βιβλίο του με τίτλο «Un coupable presque parfait – La construction du bouc emissaire blanc» («Ένας σχεδόν τέλειος ένοχος – Η δημιουργία του λευκού αποδιοπομπαίου τράγου»), που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στην Ιταλία και προκαλεί πολλές συζητήσεις, ο εμβληματικός Γάλλος φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος υποστηρίζει ότι στην εποχή μας η Αριστερά έχει αντικαταστήσει την πάλη των τάξεων (που φαίνεται να έχει γίνει προνόμιο της Δεξιάς) με την αδιάκοπη υπεράσπιση των μειονοτήτων, κολλώντας τη ρετσινιά του «φασιστικού» σε οτιδήποτε δηλώνει άμεσα ή έμμεσα μια πρόσδεση με τις παραδόσεις και με τον τρόπο αυτό έχει εντοπίσει έναν νέο πολέμιο, στον οποίο στρέφει τα βέλη της: όχι πλέον τον καπιταλισμό, αλλά «τον ετεροφυλόφιλο λευκό άνδρα».

«Δεν εμπιστεύομαι τους »αντιφά», διότι φέρουν στα σπλάχνα τους εκείνο που ισχυρίζονται ότι καταγγέλλουν», λέει.

Κατά τον Μπρυκνέρ, τον διασημότερο ίσως σύγχρονο φιλόσοφο της Γαλλίας, η Ευρώπη επηρεάζεται ανεξήγητα από οτιδήποτε προέρχεται από τον αγγλοσαξονικό κόσμο. Όχι μόνον από τις τάσεις στη μόδα και τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά, αλλά πρωτίστως από τα γεννημένα στις αμερικανικές πανεπιστημιουπόλεις ρεύματα σκέψης (σε αυτήν την περίπτωση σήμερα τα νεο-φεμινιστικά, αντιρατσιστικά και αντι-αποικιοκρατικά) που έχουν εντοπίσει στον λευκό άνδρα έναν αποδιοπομπαίο τράγο. Ανεξάρτητα από το ποια είναι τα πραγματικά του λάθη, ο «λευκός ετεροφυλόφιλος» είναι ένοχος ως τέτοιος.

Πρόκειται για έναν αντιρατσισμό, που είναι στην ουσία ρατσισμός από την ανάποδη. «Όταν μας λένε, π.χ., ακτιβιστές ότι ένας λευκός είναι εκ φύσεως ρατσιστής, διότι αυτό είναι εγγενές με αυτόν τον ίδιο και απορρέει από αυτόν ως μία ακούσια έκφανσή του, βρισκόμαστε ήδη στην εικονογράφηση ενός ρατσισμού εκ της ουσίας της ίδιας, αποδίδουμε ένα χαρακτηριστικό σε ένα άτομο εξαιτίας της βιολογικής και γενετικής του ουσίας. Και παρά ταύτα, τα άτομα αυτά ισχυρίζονται ότι είναι με την πλευρά της αλήθειας».

Στις ΗΠΑ, καθώς και στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, οι θεωρίες αυτές δημιουργούν παράλογη συμπεριφορά, λέει ο Μπρυκνέρ, αναφέροντας το παράδειγμα Αμερικανών επιχειρηματιών που αρνούνται να καθίσουν στο αεροπλάνο δίπλα σε μια γυναίκα υπάλληλό τους και στα ξενοδοχεία ζητούν δωμάτια σε διαφορετικούς ορόφους για να αποφύγουν τις κατηγορίες παρενόχλησης, ενώ στα πανεπιστήμια συνιστάται η σύνταξη γραπτών συμφωνιών πριν από τη σεξουαλική επαφή. Καταγγέλλει τις «απλώς γελοίες πρωτοβουλίες», όπως αυτή που καλεί τις γυναίκες να σταματήσουν να έχουν σεξουαλικές σχέσεις με τα αρσενικά (το αρσενικό είναι πάντα «βίαιο αρπακτικό», ακόμη και όταν το σεξ είναι συναινετικό), ή εκείνη που απαιτεί χρωματιστά τσιρότα για τους μη λευκούς.

Ο Μπρυκνέρ δεν αρνείται διόλου την ανάγκη προάσπισης των πολιτικών δικαιωμάτων και παραδέχεται τα πολλά ελαττώματα της λευκής Δύσης. Ωστόσο, όπως σημειώνει, αναπτύσσεται ένας «ρατσιστικός αντι-ρατσισμός», όπως τον αποκαλεί, που καθίζει μόνο λευκούς ετεροφυλόφιλους στο εδώλιο και συχνά το κάνει βάσει εντελώς εσφαλμένων πεποιθήσεων (όπως το επιχείρημα ότι οι «γενοκτονίες» διαπράχθηκαν μόνο από λευκούς· θα αρκούσε να σκεφτούμε τι συνέβη στο Μπουρούντι και τη Ρουάντα και τους δύο εκατομμύρια θανάτους που προκλήθηκαν από συγκρούσεις μεταξύ εθνοτικών ομάδων, ή το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή προκλήθηκε από τις αποικιακές δραστηριότητες των λευκών…

Πρόκειται, σχολιάζουν ιταλικά ΜΜΕ, για ένα βιβλίο στο οποίο ο Μπρυκνέρ παραθέτει τεκμηριωμένες απόψεις και θέτει ενοχλητικά ερωτήματα σχετικά με το τι μπορεί να μας επιφυλάσσει ένα μέλλον όπου θα κυριαρχεί το «πολιτικά ορθό» και οι απόψεις υστερικών ιδεολογικών μειονοτήτων, που ισχυρίζονται ότι είναι με την πλευρά της αλήθειας. [Τρύφωνας Καϊσερλίδης]

✳︎

[Πρόσφατα το βιβλίο κυκλοφόρησε κ α ι στη χώρα μας με τον τίτλο Ένας σχεδόν τέλειος ένοχος, από τις εκδόσεις Πατάκη (ε δ ώ), σε μετάφραση Ανδρέα Παππά.

◉

[ο Δυτικός πολιτισμός κατά Pascal Bruckner [iii]·

04/04/2022 § Σχολιάστε

Διαβάστε μέρος [i] + μέρος [ii]

Έχει ειπωθεί πολλές φορές πως η από-αποικιοποίηση υπήρξε το τέχνασμα που χρησιμοποιούν οι χώρες του Νότου για να υιοθετήσουν το δυτικό μοντέλο. Αναμφίβολα, ο πλανήτης εκσυγχρονίστηκε, αλλά δυτικοποιήθηκε και μονάχα εν μέρει: συνενώθηκε κάτω από την τριπλή σφραγίδα της οικονομίας, της τεχνολογίας και των επικοινωνιών, όχι κάτω από την σφραγίδα του σεβασμού του ατόμου η του κοινοβουλευτικού καθεστώτος. Μόνο που ο αριθμός των δημοκρατιών αυξάνει, είναι ακόμα πάρα πολλά τα καθεστώτα που γοητεύονται από τα όπλα, τις τεχνολογίες αιχμής, τις μεγάλες επιχειρήσεις μας, αλλά αρνούνται να προωθήσουν την ισότητα η τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Εντέλει, το μίσος για την Δύση είναι πάντα το μίσος για τα δικαιώματα του ανθρώπου και για την Δημοκρατία. Το να αποδεχτούν την Δύση, σημαίνει να μισανοίξουν την πόρτα πίσω από την οποία καραδοκούν η τόλμη και το χάος, Η αμφισβήτηση των αυθαιρεσιών που έχουν μεταμφιεστεί σε παραδόσει, των ανισοτήτων που δήθεν στηρίζονται στην φύση. Αυτή η αποδοχή επιβάλει σε κάθε κοινωνία ανυπέρβλητες υποχρεώσεις, να χειραφετηθεί από το παρελθόν της, να βγει από τον εφησυχαστικό κουκούλι του εθίμου. Μισούν την Δύση, όχι για τα πραγματικά της σφάλματα, αλλά για την προσπάθεια της να τα διορθώσει επειδή εκείνη πρώτη πρώτη προσπάθησε να αποσπαστεί από την ίδια της την κτηνωδία, καλώντας τον υπόλοιπο κόσμο να την ακολουθήσει. Έσπασε τον κύκλο της συνένοχοι στο βάρβαρων, αυτό είναι που δεν την συγχωρούν. Από τη στιγμή που βάλθηκε να ηθικοποιήσει την ιστορία, την τσάκωσαν μέσα στην ίδια της την παγίδα, της πέταξαν κατά πρόσωπο όλες τις βρωμιές της για να την θολώσουν καλύτερα, πόσο μάλλον που τους προσέφερε μόνη της τα επιβαρυντικά στοιχεία εναντίον της.

Από αυτή την άποψη, το αληθινό κίνητρο του φονταμενταλισμού δεν είναι τόσο η σχολαστική τήρηση της παράδοσης όσο ο τρόμος για έναν τρόπο ζωής βασισμένο στην αυτονομία του ατόμου, την συνεχή ανανέωση, την εξάρθρωση της ιεραρχίας. Οι πρόοδοι της ελευθερίας πορεύονται ζευγαρωτά με την άρνηση της ελευθερίας και προπάντων με την άρνηση για την χειραφέτηση των γυναικών, μια θεμελιώδης και συμβολική μετάλλαξη του περασμένου αιώνα. Έξ ου αυτές οι καινούργιες γενιές των γεννημένων στην Ευρώπη Τζιχάντιστών, αυτών των «εμίρηδων με τα γαλάζια μάτια», των αποπροσανατολισμένων μες την ίδια τους την κοινωνία, σε αναζήτηση αυστηρών κανόνων που να τους δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας. Δεν φοβόμαστε τον θάνατο, αναφωνούν η καμικάζι για να δηλώσουν την ανωτερότητα τους απέναντι στους συνηθισμένους ανθρώπους. Αλλά επειδή φοβούνται τη ζωή, δεν παύουν να την ποδοπατούν, να την διαφημίζουν, να την καταστρέφουν, να διαμορφώνουν από την κούνια ακόμη, υποψήφιους μάρτυρες.

[Πασκάλ Μπρυκνέρ, Η τυραννία της μεταμέλειας: Δοκίμιο πάνω στον δυτικό πολιτισμό. Μετφρ.: Λόισκα Αβαγιανού, εκδόσεις Αστάρτη 2007

◉

[ο Δυτικός πολιτισμός κατά Pascal Bruckner [II]·

09/02/2022 § 1 σχόλιο

Διαβάστε το μέρος [I]

«Ή το Ισλάμ θα γίνει σε εμάς μια θρησκεία ανάμεσα στις άλλες, ή θα προσκρούσει σε μια ισχυρή αντίσταση εκ μέρους των ελεύθερων ανθρώπων που δεν ανέχονται τον ζυγό του φανατισμού, δύο αιώνες μετά τη γαλλική επανάσταση.

Ένας πολιτισμός σαν της Ευρώπης, ικανός για τις χειρότερες θηριωδίες όπως και για τα υψηλότερα επιτεύγματα, δεν μπορεί να βλέπει τον εαυτό του μονάχα μέσα από το πρίσμα της κατάρας: αν η Ευρώπη διακατέχεται από ένα πραγματικό «γενοκτονικό πάθος»[¹], είναι επίσης εκείνη που επέτρεψε να εννοήσουμε ορισμένα εγκλήματα ως γενοκτονίες, είναι εκείνη που, μετά το 1945, αποστασιοποιήθηκε από την ίδια της τη βαρβαρότητα για να δώσει σε αυτή τη λέξη ένα συγκεκριμένο νόημα διακινδυνεύοντας να δει την κατηγορία να στρέφεται εναντίον της. Είναι μια τρομακτική μηχανή παραγωγής και ταυτόχρονα αναχαίτισης του κακού. Το ιδιαίτερο πνεύμα της Ευρώπης είναι πως δεν αγνοεί τις σκοτεινές της ζώνες, γνωρίζει πολύ καλά τις ασθένειές της, την ευθραυστότητα των φραγμών που τη χωρίζουν από την ίδια της βδελυγμία. Αυτή η διαύγεια σπρωγμένη στα άκρα, της απαγορεύει να κηρύξει μια σταυροφορία του Καλού εναντίον του Κακού και τη ωθεί να την υποκαταστήσει μάλλον με τη μάχη του προτιμητέου εναντίον του απεχθούς, σύμφωνα με την έκφραση του Ραιϋμόν Αρόν. Κανείς Ευρωπαίος ηγέτης δεν θα μπορούσε να πει σαν τον πρόεδρο Τζωρτζ Γ. Μπους την επομένη των επιθέσεων της 11^ης Σεπτεμβρίου 2001: «Είμαι κατάπληκτος. Κατάπληκτος που υπάρχει τόση ακατανοησία γι΄ αυτό που είναι η πατρίδα μας. (…) Επειδή ξέρω πόσο καλοί είμαστε[²]». Εμείς οι άλλοι, τα παιδιά του Παλαιού Κόσμου, γνωρίζουμε τουλάχιστον ένα πράγμα: πως δεν είμαστε καλοί (αλλά βελτιώσιμοι). Η Ευρώπη είναι η κριτική σκέψη εν ενεργεία: από την εποχή της Αναγέννησης συγκροτείται μέσα στο εσωτερικό της αμφιβολίας που την αρνείται, και κοιτάζει τον εαυτό της με βλέμμα αμείλικτου κριτή. Η δυτική λογική είναι αυτή η μοναδική περιπέτεια του στοχασμού που δεν αφήνει όρθιο κανένα είδωλο, μάχεται αδιάκοπα τις παραδόσεις και την αυθεντία. Με το που γεννιέται, η Ευρώπη εξεγείρεται ενάντια στον εαυτό της και τοποθετεί τον εχθρό μες στην καρδιά της, υποβάλλεται σε μια συνεχή αυτοεξέταση. Το γεγονός πω η επίκριση του συστήματος απορρέει σε τέτοιο σημεία από το ίδιο το σύστημα, πως ολόκληρη η αποικιακή ιστορία, για παράδειγμα, αμφισβητήθηκε εξαρχής από τα διάφορα ρεύματα της αντιαποικιοκρατίας, οφείλεται στο ότι, στα μέρη μας, πέρα από μια αρχή επέκτασης, υπάρχει κι ένας χώρος πλουραλισμού, σχετικότητας, δοξασιών και πίστεων. Στους ανταγωνισμούς των εθνών, πάνω σε μια καθορισμένη γεωγραφική περιοχή, προστέθηκε το θεμελιώδες στοιχείο του χωρισμού του καθενός τους με τον εαυτό του. Δεν χρειάζεται να τονίσουμε πως η Ευρώπη δεν είναι ανώτερη παρά στο μέτρο που αμφιβάλλει για την ανωτερότητά της. Τουλάχιστον, απ’ αυτή την άποψη, είναι διαφορετική από τους άλλους πολιτισμούς που, μέχρι τώρα, δεν έχουν επιδοθεί σε αυτή τη συστηματική αμφισβήτηση των ιδίων τους των βεβαιοτήτων. Κατά το παράδειγμα του Παλαιού Κόσμου, κανένας λαός δεν μπορεί να ξεφύγει από το καθήκον να συλλογιστεί ενάντια στον εαυτό του.»

____________

[¹] Georges Bensoussan, Europe, une passion genocidaire: essai d’ histoire Culturelle, Mille et une nuits, 2006.

[²] Συνέντευξη τύπου του προέδρου Τζωρτζ Γ. Μπους, 11 Οκτωβρίου 2001.