αγριμολογος

9.

Girolano Cardano, από γαλλική έκδοση του 17ου αιώνα

Ιερώνυμος Καρντάνο (Girolano Cardano). Ιατρός, μαθηματικός, αστρολόγος και φιλόσοφος (1501-1576). Ιδέα δεν είχα για το άτομο και τα επιτεύγματά του. Τον ανακάλυψα «σκαλίζοντας» εδώ κι εκεί 2-3 παλιά, ελληνικά κι αγγλόφωνα, εγκυκλοπαιδικά λεξικά. Σπούδασε αρχικώς στην Παβία όπου και γεννήθηκε αλλά και στην Παδούα έως το 1525. Όταν αρχικά το μάτι μου έπεσε στις αστρολογικές του… μελέτες, θέλησα να μην συνεχίσω την ανάγνωση της σύντομης βιογραφίας του· καθώς λίγο ακόμα και θα ξεκαρδιζόμουν στα γέλια όταν διάβασα ότι την «ευδοκίμησιν της χριστιανικής θρησκείας την ερμήνευεν εκ του ωροσκοπίου του Χριστού, γεννηθέντος υπό την συζυγίαν του Διός και του Ηλίου» -μετά σκέφτηκα την εποχή του. Κάπως σοβαρεύτηκα. Ιδιαιτέρως δε· όταν τότε, τον 16^ο αιώνα, ήταν «ευρέως» γνωστόν (δεν έχω καταλάβει το πώς…), ότι ο Ιουδαιϊκός νόμος,  ισχυριζόταν ο Καρντάνο, έλαβε υπόσταση υπό την επήρεια του… πλανήτη Κρόνου(!). Προσωπικά δεν με εκπλήσσουν τα αλλόκοτα συμπεράσματά του, δεδομένου της περίεργης, θα μπορούσε να πει κανείς, συμπεριφορά του, καίτοι παραδέχτηκε ανοιχτά ότι ένα φάντασμα, το οποίο κληρονόμησε από τον πατέρα του, ήταν πάντα στο πλευρό του και ότι άκουγε θορύβους και ομιλίες από δαίμονες να μιλούν πίσω από την πλάτη του, ανακατεμένα όλα με μια ισχυρή μυρωδιά του θείου να πλανάται στον αέρα…

Τα επιτεύγματά του στα μαθηματικά είναι σχετικά γνωστά σε όλο τον ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο από τον 16^ο έως και τις αρχές του 18^ου αιώνα. Μυθιστορηματικές ήταν οι διενέξεις του με το σύγχρονό του, επίσης γνωστό μαθηματικό Νίκολο Φοντάνα (1500-1550) με το παρατσούκλι «Ταρτάγλια» (τραυλός), οι αναφερόμενες στη λύση «εξισώσεων του τρίτου βαθμού» κλπ., αν και ποσώς μ’ ενδιαφέρουν όλα αυτά. Ως φιλόσοφος ο Καρντάνο ακολουθεί το σύστημα των Στωϊκών υπό τη μορφή που είχε διαμορφώσει ο Ποσειδώνιος «διά των περί παγκοσμίου συμπαθείας διδασκαλιών του» -περιττό να σημειωθεί ότι, ούτε και οι φιλοσοφικές του ανησυχίες με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα.

Δύο είναι κυρίως οι λόγοι της παρούσας αναφοράς μου στον Ι. Καρντάνο, τη μία την αναφέρω λόγω κοινωνικής ευαισθησίας και την άλλη λόγω λογοτεχνικού ενδιαφέροντος.

Πρώτον:  Το εκδοθέν (1557) σημαντικό κατά τη γνώμη μου· αλλά και για την εποχή, σύγγραμμά του De varietate rerum (Περί της ποικιλίας των πραγμάτων) όπου «υπεδείκνυε τρόπο καθ’ όν δύνανται να μάθουν οι τυφλοί, χρησιμοποιούντες την αίσθησιν της αφής, να αναγιγνώσκουν και να γράφουν. Προέτεινε προσέτι και σύστημα σημάτων, δια των οποίων δύνανται οι κωφοί να συνεννοούνται». και…

Δεύτερον: Οι ομοιότητες μεταξύ Καρντάνο και του θεατρικού χαρακτήρα Πρόσπερο στην  Τρικυμία του Σαίξπηρ· οι οποίες, όπως μαθαίνω από την Encyclopedia Britannica, έκδοσης του 1968, πέρασαν απαρατήρητες από τους έγκυρους κριτικούς και μελετητές του Σαίξπηρ. Στην πραγματικότητα ο Καρντάνο και ο Πρόσπερο έχουν πολλά κοινά. Και οι δύο έχουν κληρονομήσει ένα φάντασμα, είναι ευγενείς από το Μιλάνο, θεωρήθηκαν μάγοι, και τέλος και οι δυο φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν αφού βεβαίως και οι δυο προδόθηκαν από ανθρώπους της εμπιστοσύνη τους.

Απορώ πως, ειδικά αυτές οι τρανταχτές… συμπτώσεις, διέφυγαν της προσοχής του λατρεμένου μας Μπόρχες.

*
[διαβάστε όλες τις ‘στορίες]

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.