[το κείμενο είναι ένα κείμενο·
24/01/2022 § Σχολιάστε
στορίες ―1
Το παρόν είναι πάντα ρευστό και ασαφές. Θεωρώ αδύνατον να κρίνουμε μια εποχή δίχως την ύπαρξη μιας κάποιας αναγκαίας χρονικής απόστασης από αυτήν. Η Ιστορία δεν (πρέπει να) είναι απολογητική, (θα έπρεπε να) είναι κριτική επιστήμη. Οι απόψεις που διατυπώνονται τώρα, δηλαδή στο παρόν, διατυπώνονται για τυχόν δικαίωση στο μέλλον, προορίζονται για το μέλλον -ποτέ αντιστρόφως· εν τούτοις βλέπουμε το παράδοξο να διδάσκονται απόψεις στην επίσημη κρατική εκπαίδευση για το (συνήθως ένδοξο) παρελθόν, προκειμένου να δικαιωθεί το παρόν.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα λαμπρής… ορθολογικής σκέψης:
‘στορίες
το κείμενο αφορά το τίποτα
το κείμενο είναι απόσπασμα
ενός κειμένου του Σοπενχάουερ
για την άμμο
το κείμενο είναι ένα κείμενο
που αφορά ένα άλλο κείμενο· που
δεν έχει ακόμα γραφτεί
η ιστορία του κειμένου
θα πρέπει να αναζητηθεί
το κείμενο αγκαλιάζει το ασήμαντο
τμήμα του απείρου
μπορούμε να συμπεράνουμε
την ύπαρξη του κειμένου από
βιβλίο που δεν υφίσταται
το τέλος αυτού του βιβλίου· θα
αποτελέσει το έναυσμα
για την έναρξη του
βιβλίου που θα γραφτεί.
*
photo©agrimologos.com – «Halle warehouse», 2006
[α’ δημοσίευση 19/09/2015
⚙︎
[είδωλα ξεχασμένων φωτογραφιών·
30/11/2019 § Σχολιάστε
15.
ο Αγριμολόγος νεαρός φαντάρος. Ρεντίνα Χαλκιδικής, Μαρτίος-Απρίλιος 1974
‘στορίες
Το παγιδευμένο στιγμιότυπο είναι ένα σταθερό (ή μη σταθερό που με τον καιρό ξεθωριάζει αν πρόκειται για μνήμη) οπτικό είδωλο. Αποτελεί, ας πούμε, πιστή εικονική αντιγραφή της πραγματικότητας σε μια παρελθούσα χρονικά στιγμή. Χάρη στην πιστότητά του ανακαλεί με κάποια αμεσότητα το γεγονός που εικονίζει, παρ΄ όλο που το εικονίζει ακίνητο και στερημένο από τη χρονική πραγματικότητα. Παγιδευμένο στιγμιότυπο είναι και ένας δεσμός του τώρα που το κοιτάμε με το παρελθόν που έχει απωλιθωθεί (και) ως εικόνα. Ο δεσμός αυτός συνιστά ανάμνηση ταυτοποιώντας δύο χρόνους, ένα συμβολικό παρελθόν που περιέχει βιώματα και παρουσία, και λέω ‘συμβολικό’ επειδή του λείπει ο βιωματικός χρόνος· και ένα παρόν που θεάται αυτή τη συμβολιζόμενη παρελθούσα εμπειρία -ως Παρόν. Μια διττότητα του χρόνου. Διττότητα ύπαρξης. Μια διττότητα που συλλαμβάνει (έστω, προσπαθεί να) την ενότητα ανάμεσα σε δυο αντίθετες καταστάσεις, να εκμηδενίσει την μεταξύ τους απόσταση· όπου η πρώτη ζει δίχως να βλέπει τον εαυτό της· και η δεύτερη να βλέπει το παγιδευμένο στιγμιότυπο ως είδωλο/εικόνα μιας ζωής που προσπαθεί να ξαναζήσει. Στη συνείδηση. Ως χρονική απόσταση. Ως νοσταλγία που περιέχεται σε κάθε ανάμνηση και που εκμηδενίζει την (κάθε) απόσταση. Δυο αντίθετες τάσεις με ένα κοινό υπόστρωμα, αναδύονται μέσω συγκίνησης.
Ίσως. Μια φωτογραφία…
Είναι πολύ πιθανό, κατά την άποψή μου, το έναυσμα για το μυθιστόρημά του ‘Η άγνοια‘, ο Μίλαν Κούντερα να το εμπνεύστηκε από μια ξεχασμένη φωτογραφία που μία μέρα ξέθαψε από τον σκονισμένο πάτο ενός συρταριού: ‘Πριν φύγει είχε προσπαθήσει τη συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο με τα γνώριμα μέρη, με την περασμένη του ζωή, κι είχε αναρωτηθεί: Θα τον πιάσει συγκίνηση; θα μείνει ψυχρός; θα νιώσει χαρά; κατάθλιψη; Τίποτε απ’ όλα αυτά. Τα χρόνια της απουσίας του πέρασε μια αόρατη σκούπα πάνω απ’ το τοπίο της νεανικής του ηλικίας κι έσβησε ό,τι του ήταν οικείο· η συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο που υπολόγιζε δεν έγινε.’[Μίλαν Κούντερα Η άγνοια, Εστία]
Όμως η αόρατη αυτή σκούπα που αναφέρει ο Μ.Κ., ξέρουμε πολύ καλά ότι σβήνει μεν, αλλά δεν δύναται να διαγράψει μεμιάς τα πάντα, διότι η ανάμνηση είναι πράγμα άναρχο κι απρόβλεπτο κι αίφνης δύναται να εμφανιστεί ως αντιφατικό σύμπλοκο στο οποίο συμμετέχουν πάντα η οδύνη και η μαγεία.
Ευτυχώς.
*
[διαβάστε όλες τις ‘στορίες]
‘στορίες
06/10/2019 § Σχολιάστε
18.
«Διάψαλμα»
«Ἱδού ο Νυμφίος έρχεται, εν τω μέσω της νυκτός…»
Διάψαλμα. Εξελληνισμένος τύπος (υπό των Εβδομήκοντα μεταφραστών της Παλαιάς Διαθήκης) του εβραϊκού όρου «σελλά», απαντωμένου εις τον Αββακούμ και εις τους Ψαλμούς. Π.χ.: «Εταράχθησαν τα όρη εν τη κραταιότητι αυτού», διάψαλμα. «Του ποταμού τα ορμήματα ευφραίνουσι την πόλιν του Θεού».
Η σημασία του όρου αμφισβητείται. Κατ’ άλλους σημαίνει: αμήν· κατ’ άλλους: αεί· ενώ οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι αποτελεί οδηγία σχετική με τους Ψαλμούς.
Ὁ μέγας Αθανάσιος λέει ότι το διάψαλμα είναι νοήματος εναλλαγή, δηλαδή αλλάζει το νόημα. Στον Ψαλμό 2 του Δαυίδ, που αναφέρεται, ἔχουμε ἐναλλαγή σκηνῆς, (θα μπορούσε να σταματήσει εδώ, αρκεί, αλλά όοοχι) και συνεχίζει: γιατί σταματάει ἡ σκηνή στή γῆ καί ἀνοίγεται στόν Οὐρανό -έλεος δηλαδή!
…Και ο Άγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης προτιμά μια πνευματικότερη έννοια, μια κλασική αρλούμπα. Τό διάψαλμα, λέει, είναι «ἀνάπαυλα πρὸς μηρυκασμὸν τῶν νοημάτων», ανάπαυλα για να ξανασκεφτούμε τα… νοήματα!
Οι παραπάνω πλάστες των σοφιστειών (μετριούνται σε μυριάδες), που θεωρητικολογούν αφηρημένα, μιλούν για τη β α θ ύ τ ε ρ η έννοια, διότι απλούστατα δε γνωρίζουν την α λ η θ ι ν ή έννοια. Το αυτό συμβαίνει με την ιστορία όλων των δογμάτων, θρησκευτικών και φιλοσοφικών. Έτσι αντιστρέφεται η φυσική τάξη των πραγμάτων. Ο άνθρωπος, είχε ήδη πει το 18ο αι. ο Λ. Φόϋερμπαχ, είναι ο πρώτος και όχι ο Θεός που είναι η ουσία του ανθρώπου που ε ξ α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ί ζ ε τ α ι: ο Θεός είναι δεύτερος.
Στο προκείμενο τώρα:
Ὁ Θεοδώρητος λέει πολύ απλά, λογικά, και μακριά από θρησκευτικές δογματο-σοφιστείες ότι: Διάψαλμα σημαίνει «μέλους εναλλαγήν»· αλλάζει το μέλος, αλλάζει ἡ μουσική, αλλάζει το μέτρο, και είναι κάτι που το συναντάμε πολλές φορές μέσα στα μουσικά κείμενα.
Νά τί ἐφρύαξαν ἔθνη, καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά;
παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ χριστοῦ αὐτοῦ. (διάψαλμα).
(νοήματος εναλλαγή)
Διαρρήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν καὶ ἀπορρίψωμεν ἀφ᾿ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν.
ὁ κατοικῶν ἐν οὐρανοῖς ἐκγελάσεται αὐτούς, καὶ ὁ Κύριος ἐκμυκτηριεῖ αὐτούς.[…]
βλ. ολόκληρο Ψαλμό 2 του Δαυίδ
Αμήν, αεί και τα τοιαύτα.
[διαβάστε τις ‘στορίες]
‘στορίες
17/05/2019 § Σχολιάστε
17.
«Διπλόφρυς»
…ο κόσμος των εικόνων που ονειρεύτηκα από τις οποίες
αποτελείται εξίσου ο στοχασμός μου και η ζωή μου…
Fernando Pessoa *
Χαράλαμπος Καραδιάκος. Γεννήθηκε το 1878 στην Αθήνα. Έμεινε γνωστός κυρίως με το παρατσούκλι «Διπλόφρυς» καθότι γεννήθηκε με δύο ζεύγη φρύδια πάνω από κάθε μάτι. Φοίτησε στην Ιατρική Αθηνών. Συνέχισε τις σπουδές του στη Πανεπιστήμιο της Λειψίας στη Γερμανία και διορίσθηκε βοηθός του γνωστού εκείνη την εποχή, περίφημου καθηγητή Φουχτενλάχτεν. Το 1925, μετά το θάνατο του καθηγητή Καλλινικούλη, ο Χ.Κ. τον αντικατέστησε καταλαμβάνοντας την έδρα της Έρευνας στην Ιατρική σχολή Αθηνών. Από το αρχείο της γνωστής εφημερίδας «Εστιακή» τον Μάρτιο του 1943, διαβάζουμε: «Έγραψε πλείστας μελέτας γερμανιστί, ελληνιστί και γαλλιστί, μερικάς δε με την συνεργασίαν του καθηγητού Νικολαϊτζόγλου, εκ των οποίων σπουδαιότεραι είναι: Περί ελαστικότητος των μυών, Περί της επιδράσεως του κουραρίου επί τον διά βερατρίνης δηλητηριασθέντα μύν του βατράχου, και βεβαίως την περίφημη μελέτη του, Περί των κέντρων της αναπνοής επί των ημισφαιρίων του εγκεφάλου, όπου, σημειώνονται κάποιοι ιατρικοί ακαταλαβίστικοι, για μένα, όροι, περί της «αναπνοής που ελέγχεται από ένα πυκνό δίκτυο που εδράζεται στον κατώτερο εγκέφαλο…», και ότι ο βασικός αναπνευστικός ρυθμός παράγεται από ένα σύνολο νευρώνων του συμπλέγματος κλπ., κλπ.
Το σημαντικότερο όμως επιστημονικό επίτευγμα του Χαράλαμπου Καραδιάκου, ήταν παραδόξως, στη Ζωολογία, το οποίο επίτευγμα καταγράφεται σε όλα τα Scientific annals of zoology (επιστημονικά αρχεία ζωολογίας) από το 1945 έως σήμερα: την ανακάλυψη ενός είδους μικροσκοπικών μονοκύτταρων πρωτοζώων, που φέρουν το όνομα του.
Στο έγκριτο περιοδικό «Εικόνες Βιολογίας», εκδόσεις Γαλιλαίου, τ.256, Μάιος 1944, σελ. 76, διαβάζουμε την πλήρη επιστημονική περιγραφή του συγκεκριμένου πρωτόζωου:
«Γένος θηκαμοιβών της οικογενείας των διπλοφρυδών. Είναι μικροσκοπικά πρωτόζωα, άτινα απαντούν εις τα γλυκέα ύδατα. Το μονοκύτταρον σώμα των περιβάλλεται είτε από λεπτόν δερμάτιον, είτε από σφαιρικήν ή λεμονοειδή θήκην εκ χιτινώδους (όπως το περίβλημα του αστακού) ή συμφυρματοπαγούς (δηλ. ατάκτως τοποθετημένης) ύλης, η οποία εις τους δύο αυτής πόλους φέρει ανοίγματα, από όπου εξέρχονται πολλά νηματοειδή ψευδόποδα, ομοιάζοντα προς διπλήν οφρύν, εξ ού και η ονομασία του γένους: Διπλόφρυς»
__
[*] Fernando Pessoa, Βιβλίο της ανησυχίας, Α’ Τόμος, μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδόσεις Gutenberg
[διαβάστε τις ‘στορίες]
αγριμολογος 