αγριμολογος

Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος (1757-24 Ιουνίου 1798)

Η Εκκλησία έχοντας την τεχνογνωσία να μετατρέπει το κρέας σε ψάρι, θεωρεί ότι μπορεί να γκρεμίσει από το βάθρο που βρίσκεται στη συνείδηση του κόσμου τον ήρωα και μάρτυρα Ρήγα Φεραίο και να ανεβάσει από τα τάρταρα της ανυποληψίας τον Γρηγόριο τον Ε’.

Το Φανάρι επιμένει στην άρνησή του να άρει την επιστολή του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’, με την οποία περνούσε γενεές δεκατέσσερις τα βασικά κείμενα του Ρήγα.

Ας ξεκινήσουμε από το σήμερα με τον μακαρίτη Χριστόδουλο ο οποίος έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο με τίτλο «Γρηγόριος Ε’ – Ο Εθνάρχης της οδύνης» (εκδόθηκε το 2004 από τις επίσημες εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος) για να δικαιολογήσει τον βίο και την πολιτεία του πατριάρχη που στάθηκε αντίθετος σε κάθε προσπάθεια να ξυπνήσουν οι υπόδουλοι ‘Έλληνες φτάνοντας ακόμη και στο γνωστό σε όλους αφορισμό του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Δεν θα υπήρχε λόγος ο μακαρίτης να γράψει το βιβλίο αυτό, εάν δεν υπήρχε το συνειδησιακό βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας του κόσμου που έχει ξεκάθαρη άποψη για το ήθος του τίμιου Αγωνιστή Ρήγα Βελεστινλή… Ενώ αντιθέτως οι απόψεις για τον Γρηγόριο Ε’ είναι (κυρίως) στον πολύ κόσμο, και όχι τυχαία, είναι συγκεχυμένες ή στην χειρότερη περίπτωση–για την Εκκλησία- αμφιλεγόμενες ως προς τη στάση του στην Επανάσταση του ’21.

Πρωτομάρτυρας και οραματιστής

Κι αν αργότερα και ο ίδιος ο Γρηγόριος βρήκε τον θάνατο από τα χέρια των Τούρκων, η σημασία της κίνησής του να αφορίσει την Επανάσταση στο πιο κρίσιμο σημείο δεν αλλάζει. Γράφει λοιπόν ο Χριστόδουλος στις σελίδες 260 και 261 του βιβλίου για τον πατριάρχη και τον Ρήγα Φεραίο:

«Θα ήταν αδιανόητο να υποστηρίζει κανείς ότι συνετάσσετο ο Πατριάρχης προς τις εντολές των κρατούντων. όπως και ότι ήταν δυνατόν να αντιστέκεται στις εντολές των. Ασφαλώς τον ανέμενε αγχόνη τόσες φορές όσες θα διαφωνούσε. ‘Εκρινε λοιπόν χρησιμότερο να υποκρίνεται και να κατευνάζει το μονίμως εξαγριωμένο θηρίο εναντίον του υπόδουλου Γένους και να επιτυγχάνη δια της αναγκαίας πειθαρχίας και πειθούς διεξόδους από τους σκοπέλους. Ένας σκόπελος ήταν και το θέμα του Ρήγα, και ο Γρηγόριος το εξεπέρασε πρώτον ως πνευματικός ηγέτης και δεύτερον ως εθνάρχης υπό δεσμά.

Κρίνοντας ο ιστορικός της σήμερον το πέρασμα από την προεπαναστατική ζωή των Ελλήνων του Ρήγα, τον Θούριο, την Χάρτα, το μαρτύριο του Ρήγα, στέκει έκθαμβος από την μεγάλη αυτήν προσωπικότητα (sic). Με τα σημερινά μέτρα δικαίως αποθεώνεται ο πρωτομάρτυς και απίθανος οραματιστής του Βελεστίνου που καταπλήσσει και αιχμαλωτίζει όχι μόνον τα φιλελεύθερα πνεύματα αλλά και κάθε Ελληνική ψυχή με γνησίως εθνικούς παλμούς.

Καθ’ εαυτήν όμως η μεγάλη αυτή προσωπικότης πρέπει να τοποθετηθή στην εποχή της, ένα τέταρτον περίπου αιώνος προ της ένοπλης εξεγέρσεως των Ελλήνων για την εθνική τους πολιτική αποκατάστασς όπως άλλως τε κρίνεται και η Φιλική Εταιρεία στην συνέχεια, χωρίς να παραλείπωνται ανάλογα επαναστατικά επεισόδια ανά την υπόδουλη Ελλάδα.

Ως γνωστόν. στον Ευρωπαϊκό και ειδικώτερα Βαλκανικόν, αποκλειστικώτερα στον Ελληνικό χώρο, εμφανίζεται ένας ενθουσιώδης υποστηρικτής των αρχών της Γαλλικής Επαναστάσεως. Ετύπωσε και εσκόρπισε κείμενα, που μετέφεραν το γράμμα και το πνεύμα της Γαλλικής κοινωνικής εξεγέρσεως. δηλ. μετέφερε μετάφρασι της διακηρύξεως της 24 Ιουνίου του 1793 και του Γαλλικου Συντάγματος.

Ασφαλώς, πολλές ψυχές θα εσκίρτησαν, όπως και οι τουρκικές αρχές θα ανεστατώθησαν. Οι πρώτοι λόγω ενθουσιασμου χωρίς να συμπίπτουν τα πραγματικά δεδομένα της ζωής ενός υποδούλου λαοί. Οι άλλοι με προφανή ανησυχία για τον κίνδυνο διαφωτισμού των ραγιάδων. Το φυσικώτερον ήταν να κληθή αμέσως ο Εθνάρχης να συγκρατήση κάθε κίνησι και να συμμορφωθή προς τις υποχρεώσεις του. δηλ. καθαρά να εγγυηθή την υπακοή των ραγιάδων.

Ενεφανίσθη λοιπόν ένας οραματιστής με πρόγραμμα επαναστατικό αλλά με βάσι τις αρχές της Γαλλικής Επαναστάσεως, που δεν άγγιζαν το μέγα πρόβλημα της υπόδουλης χώρας. Απεναντίας έσπερναν αναρχία και θεωρητική εξέγερσι. Κρινόμενος ο Ρήγας με τα μέτρα της εποχής του ήταν ένας επικίνδυνος ονειροπόλος. Η υπό στυγνή δουλεία η Ελλάς είχε ανάγκη πολιτικής όχι κοινωνικής επαναστάσεως.

Η όλη υπόθεσις του Ρήγα μέχρι το μαρτύριο αφήκε εποχή στην ζωή της χώρας αναμφισβητήτως„ αλλά ηθική και θεωρητική ήταν η ωφέλεια και κατεφάνη αργότερα. Δεν αναγνωρίζεται ως μάρτυς, εθνομάρτυς, αναγνωρίζεται ως πρωτομάρτυς. Ο Πατριάρχης έπρεπε να έχη λόγο και είχε τόσον από το ύψος της αποστολής του, όσον και από τις ασφαλείς εντολές των κρατούντων. Και ενήργησε αναλόγως. Κατηγορίες ευτελείς εις βάρος του είναι ξεπερασμένες πλέον».

Τα «ορθόδοξο» χαλινάρια. ..
Και να ήταν μόνο ο Ρήγας Φεραίος που δεν πολυγούσταρε ο Χριστόδουλος; Στις σελίδες 503 και 505 διαβάζουμε την άποψή του για τη Γαλλική Επανάσταση:

«Οι Γάλλοι με την κοινωνικού χαρακτήρα γνωστή Επανάσταση του 1789 και τις έξαλλες εξελίξεις της εξεγέρσεως έδωκαν εις τον κόσμο πρώτον την εικόνα των λαϊκών εξεγέρσεων εναντίον των απολυταρχικών καθεστώτων της Ευρώπης και δεύτερον που οδηγεί η οχλοκρατία.

Οι ‘Έλληνες υπόδουλοι της τουρκικής τυραννίας δεν είχαν να πάρουν τίποτε απολύτως από τις δυο εικόνες. γιατί ως υπό δουλείαν τελούντες είχαν ανάγκην εθνικής αποκαταστάσεως και ως χριστιανοί είχαν ενώπιον τους την συμπεριφορά των επαναστατών έναντι της καθολικής μεν Εκκλησίας αλλά και έναντι της χριστιανικής θρησκείας.

Η Ορθοδοξία συγκρατούσε πιστούς στα όρια Μεγάλης Εκκλησίας τους υπόδουλους Έλληνες και τους γείτονες Βαλκανίους. Υπό Οθωμανικόν και μουσουλμανικόν ζυγό λοιπόν οι χριστιανικοί λαοί δεν είχαν να πάρουν τίποτε από τους Γάλλους».(υπογραμμίσεις δικές μου)

…

Την Πέμπτη 22 Μαρτίου το Μέρος ΙΙ

Συνολικά οι πηγές κι η βιβλιογραφία, θα αναφερθούν στο τελευταίο μέρος του αφιερώματος

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.