αγριμολογος

Σκέψεις.

Στην αρχαία Φιλοσοφία υπάρχουν σαφή προμηνύματα του Θετικισμού. Μολονότι η σχέση του Πρωταγόρα, σοφιστή του 5ου π.Χ. αιώνα, με τη μετέπειτα θετικιστική σκέψη ήταν μάλλον απόμακρη, ωστόσο υπήρξε μια πολύ πιο έντονη ομοιότητα με τον κλασικό σκεπτικό φιλόσοφο Σέξτο τον Εμπειρικό (3ος μ.Χ. αιώνας), ενώ αιώνες αργότερα ο νομιναλιστής φιλόσοφος του Μεσαίωνα Γουίλιαμ του Όκκαμ (William of Ockham, 1300-1349) είχε σαφή συνάφεια με τον σύγχρονο Θετικισμό.

O Θετικισμός είχε τις βαθύτερες ρίζες του στον γαλλικό Διαφωτισμό που τόνιζε ιδιαίτερα το καθαρό φως της Λογικής, όπως και στον βρετανικό Εμπειρισμό του 18ου αιώνα, ιδιαιτέρως στον Εμπειρισμό του Ντέιβιντ Χιουμ και του Τζωρτζ Μπέρκλεϋ που τόνιζαν τον ρόλο της αισθητηριακής εμπειρίας (αισθήσεις – αισθητήριο).

O Γάλλος φιλόσοφος του Διαφωτισμού Πιέρ Μπέηλ (Pierre Bayle, 1647-1706), μέσω του έργου του Σύστημα της Φιλοσοφίας (Systeme de la philosophie), έδωσε κάποια ώθηση στη διδασκαλία θετικιστικών απόψεων, ενώ στη συνέχεια ο Γερμανός φυσικός και λόγιος Γκέοργκ Κριστόφ Λίχτενμπεργκ (Georg Christoph Lichtenberg, 1742-1799) είχε πολλά κοινά με τη θετικιστική αντιμεταφυσική του 19ου αιώνα. [1]

Όπως αναφέρει στη 2^η Παράδοση ο Φώυερμπαχ [2], «όπως ο Λάιμπνιτς είναι ο αντίποδας του Σπινόζα, έτσι ο αντίπαλος του Λάιμπνιτς, κυρίως από θεολογική άποψη, είναι ο γάλλος λόγιος και σκεπτικιστής Πιερ Μπέηλ. Το audiatur et altera pars (και το αντίπαλο μέρος πρέπει να ακούγεται) ισχύει όχι μόνο στη νομολογία, αλλά και στην επιστήμη εν γένει.[…] γενικά τα γραπτά μου οφείλουν τη δημιουργία τους στην αντίθεση απέναντι σε μια εποχή, κατά την οποία κάποιοι ήθελαν να απωθήσουν βίαια την ανθρωπότητα μες στο σκοτάδι περασμένων αιώνων.» -Αυτός ήταν κι ο στόχος του Μπέηλ, ο οποίος υπήρξε από τους πρώτους λαμπρούς αγωνιστές υπέρ του διαφωτισμού, του ανθρωπισμού και της ανεκτικότητας, ελεύθερος από τα δεσμά τόσο της καθολικής όσο και της προτεσταντικής πίστης. Αυτό ο σκοπός του Μπέηλ προέτρεψε το ανήσυχο πνεύμα του Φώυερμπαχ, όπως ίδιος ομολογεί «να νουθετήσω και ντροπιάσω ένα φενακιστικό και εξοργιστικό παρόν μέσω μιας φωνής από το παρελθόν».

Ήδη από το 1680, ο Πιερ Μπέηλ καταθέτει την άποψη ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι ηθικός και χωρίς θρησκεία, διότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ανήθικοι και έζησαν ανήθικα με και παρά τη θρησκεία τους, ο αθεϊσμός δεν συνδέεται καθόλου αναγκαία με την ανηθικότητα. Ο Μπέηλ από τότε ήδη θεωρούσε απαραίτητο τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους, το οποίο θα μπορούσε περίφημα να αποτελείται από αθεϊστές ή και από θρησκευτικά ουδέτερους. Αυτά ελέχθησαν από τον Μπέηλ, ήδη το… 1680, κάτι που στη ελληνορθόδοξη βαλκανική μας χώρα, στον 21^ο αιώνα, η έννοια του κοσμικού, ουδέτερου κράτους παραμένει ακόμη… ζητούμενο.

____
[1] el.wikipedia.org
[2] Λούντβιχ Φώυερμπαχ, Παραδόσεις για την ουσία της θρησκείας, εκδόσεις Τροπή

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.