αγριμολογος

Robert Musil, «Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες» -τυχαίο απόσπασμα.

Ο Ούλριχ θυμόταν ακόμα καλά πως το στοιχείο της αβεβαιότητας είχε ανακτήσει το κύρος του. Όλο και περισσότερες διακηρύξεις στοιβάζονταν, όπου άτομα με κάπως αβέβαιο métier -ποιητές, κριτικοί, γυναίκες και οι εξ επαγγέλματος νέοι- κατηγορούσαν την καθαρή γνώση πως έμοιαζε με ένα μοιραίο κάτι που διαμέλιζε όλα τα υψηλά ανθρώπινα έργα, χωρίς νε είναι σε θέση να τα ανασυνθέσει, και απαιτούσαν με νέα ανθρώπινη πίστη, επιστροφή στις αρχικές αξίες, πνευματική αναγέννηση, και ένα σωρό άλλα του είδους. Αρχικά από αφέλεια είχε υποθέσει πως αυτά ήταν άτομα με διάτριμμα που ξεκαβαλικεύουν το άλογο κουτσαίνοντας, φωνάζοντας να τους αλείψουν με ψυχή· σιγά σιγά όμως αναγκάστηκε να διαπιστώσει ότι η επαναλαμβανόμενη κραυγή, που αρχικά του είχε φανεί τόσο παράξενη, έβρισκε πλατιά απήχηση· η γνώση άρχιζε να γίνεται ανεπίκαιρη, ο ανακριβής τύπος ανθρώπου που εξουσιάζει το παρόν είχε αρχίσει να επιβάλλεται.
Ο Ούλριχ είχε εξεγερθεί ενάντια στην ιδέα να πάρει σοβαρά το φαινόμενο, συνέχισε λοιπόν να καλλιεργεί τις πνευματικές του κλίσεις με τον δικό του τρόπο.
[…] Η συναρπαστική αίσθηση ότι είσαι προορισμένος για κάτι, για οτιδήποτε, είναι το μοναδικό ωραίο και σίγουρο σ΄αυτόν που το βλέμμα του κοιτάζει εξεταστικά για πρώτη φορά τον κόσμο.[…] Η θέληση της ίδιας του φύσης να εξελιχθεί, του απαγορεύει να πιστεύει στο τέλειο· όλα όμως όσα απαντά στο δρόμο του φέρονται σαν να είναι τέλεια. Υποψιάζεται αυτή η πράξη πραγμάτων δεν είναι τόσο σταθερή όσο παριστάνει· κανένα πράγμα, κανένα Εγώ, καμιά μορφή, καμιά θεμελιώδης αρχή. τίποτε δεν είναι σίγουρο· όλα τελούν σε αόρατη μεν, πλην όμως αδιάλειπτη μεταβολή, στο ασταθές ενυπάρχει περισσότερο μέλλον απ’ ό,τι στο σταθερό και το παρόν δεν είναι άλλο από μια επιστημονική υπόθεση πέρα από την οποία δεν έχει ακόμα προχωρήσει κανείς. Τι καλύτερο θα μπορούσε να κάνει από το να μείνει ελεύθερος από τον κόσμο με την καλή έννοια, δηλαδή την έννοια της στάσης του ερευνητή απέναντι στα στοιχεία που θέλουν να τον παρασύρουν να πιστέψει απερίσκεπτα σ΄αυτά χάνοντας την ελευθερία του;! Γι’ αυτό διστάζει να γίνει κάτι· χαρακτήρας, επάγγελμα, ένα καθορισμένο είδος ύπαρξης – όλα αυτά στα μάτια του δεν είναι παρά ιδέες πίσω από τις οποίες διαφαίνεται ήδη ο σκελετός που θα απομείνει στο τέλος απ’ αυτόν. Προσπαθεί να κατανοήσει τον εαυτό του διαφορετικά· με μια κλίση προς όλα όσα τον εμπλουτίζουν ψυχικά, ακόμα και αν είναι ηθικά ή διανοητικά απαγορευμένα, αισθάνεται τον εαυτό του σαν ένα σήμα ελεύθερο προς όλες τις κατευθύνσεις που όμως οδηγεί από τη μια ισορροπία στην επόμενη και πάντα μπροστά. Και όταν κάποια στιγμή πιστεύει ότι έχει τη σωστή έμπνευση, αυτό που βλέπει είναι ότι έπεσε στον κόσμο μια σταγόνα ανείπωτα πυρακτωμένη που το φέγγος της δίνει στη γη άλλη όψη.

[Ρόμπερτ Μούζιλ, Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες, σ.σ. 293-294 Πρώτο βιβλίο, εκδόσεις Οδυσσέας, μτφρ Τούλα Σιέτη, 1987]

◉

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.