[αν δεν έρθει το τεράστιο ποτάμι της λογοτεχνίας να το ποτίσει…
30/05/2020 § Σχολιάστε
Ο Γάιος Πετρώνιος (Gaius Petronius, 27 – 66 μ.Χ.)
ο αποκαλούμενος arbiter elegantiae, διαιτητής της κομψότητος.
❊
«Πόσοι και πόσοι νέοι, δεν κάνανε το λάθος να πιστέψουν πως είναι προικισμένοι ποιητές!» είπε ο Εύμολπος. «Η ποίηση, μπορώ να πω, τους πήρε στο λαιμό της, γιατί μόλις τα κατάφερναν να στήσουνε στους πόδες του ένα στίχο και να στριμώξουν σε μια φράση, μια ιδέα, λίγο ως πολύ λεπτεπίλεπτη, τα μυαλά τους παίρνανε αμέσως αέρα και νομίζανε πως φτάσανε στην κορφή του Ελικώνα. Δεν είναι λίγοι οι δικηγόροι, που θέλοντας να ξεκουραστούν από το χαμαλήκι της δικονομίας, καταφεύγουν στο ήσυχο άσυλο της ποίησης, σαν ναύτες που φτάνουν επιτέλους στο λιμάνι. Φαντάζομαι βλέπεις πως είναι πιο εύκολο να συνθέσεις ένα έπος, παρά έναν δικανικό λόγο, σπαρμένο δώ και κεί με ευφυολογίες. Μα η αληθινή η έμπνευση δεν τα καταδέχεται κάτι τέτοια μάταια στολίδια και το πνέμα δεν μπορεί μήτε να συλλάβει, μήτε να γεννήσει τίποτα αξιόλογο, αν δεν έρθει το τεράστιο ποτάμι της λογοτεχνίας να το ποτίσει με τα γόνιμα νερά του. Ο ποιητής πρέπει να αποφεύγει κάθε το, πως να το πω, κάθε κοινότοπη έκφραση, πρέπει να διαλέγει τις λέξεις του έξω απ’ τα όρια του λεξιλογίου της πλέμπας, με δυο λόγια να πραγματώνει κάθε φορά τον λόγο του Ορατίου:
Το άξεστο πλήθος το μισώ και μακρυά το διώχνω.
Πρέπει επιπλέον να αποφεύγει τις σκέψεις που μοιάζουν να μην έχουν σύνδεση με τον κορμό του έργου, λες κι είναι τα ορεκτικά ενός γεύματος. Πρέπει απεναντίας οι σκέψεις τοιυ να γίνονται ένα κράμα με τον στίχο, γιατί τότε μόνο θα φεγγοβολήσουν μ΄όλη τους τη λάμψη. Παράδειγμα ο Όμηρος και οι λυρικοί, ο Βιργίλιος ο Ρωμαίος και οι επιτυχείς πειραματισμοί ενός Ορατίου. Όσο για τους άλλους, δεν μπόρεσαν καν να διακρίνουν το δρόμο που οδηγεί στην ποίηση, ή κι αν τον είδανε, φοβήθηκαν να τον ακολουθήσουν […]»
*
[Πετρωνίου, Σατυρικόν, μτφρ. Άρης Αλεξάνδρου, εκδόσεις Νεφέλη
❊