αγριμολογος

(1711- 1776)

[…] Αυτό μας οδηγεί σε ένα γενικό και αξιοσημείωτο αξίωμα: «Καμία μαρτυρία δεν είναι αρκετή για να καταστήσει αδιαμφισβήτητο ένα θαύμα, εκτός εάν η μαρτυρία είναι του είδους εκείνου που η αναλήθειά της συνιστά μεγαλύτερο θαύμα από το θαύμα που επιχειρεί να βεβαιώσει. Και ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση έχουμε μια αμοιβαία ανασκευή των επιχειρημάτων, και αυτό που υπερισχύει μας δίνει μόνο μια βεβαιότητα ανάλογη με την ισχύ που απομένει αφού αφαιρέσουμε την ισχύ του άλλου». Όταν κάποιος μου πει ότι είδε έναν νεκρό να επανέρχεται στη ζωή, σκέφτομαι αμέσως ότι είναι πιθανό αυτό το πρόσωπο να με εξαπατά ή να έχει εξαπατηθεί παρά να αληθεύει αυτό που ισχυρίζεται. Σταθμίζω το ένα θαύμα έναντι του άλλου, και σύμφωνα με την υπεροχή την οποία διαπιστώνω, αποφαίνομαι και απορρίπτω πάντα το μεγαλύτερο θαύμα. Αν η αναλήθεια της μαρτυρίας του συνιστά μεγαλύτερο θαύμα από το γεγονός που αφηγείται, τότε μόνον μπορεί να ισχυριστεί ότι εξουσιάζει την πίστη μου ή την κρίση μου.

[…]
Συνεπώς, μπορούμε εν γένει να συμπεράνουμε ότι η χριστιανική θρησκεία όχι μόνο συνοδεύτηκε εξαρχής από θαύματα, αλλά ότι ακόμη και σήμερα δεν μπορεί να γίνει πιστευτή από κανέναν λογικό άνθρωπο χωρίς θαύματα. Ο ορθός λόγος δεν αρκεί για να μας πείσει για την αλήθεια της· όποιος κινείται από την πίστη για να την αποδεχθεί, συνειδητοποιεί ότι τελείται εντός του ένα συνεχές θαύμα που υπονομεύει όλες τις αρχές της νοημοσύνης του και του δίνει τη δύναμη να πιστεύει πράγματα που αντικρούονται από τη συνήθεια και την εμπειρία.

(Από τη Βίβλο του άθεου, ανθολόγηση Κρίστοφερ Χίτσενς, μτφρ. Άρης Μπερλής, Polaris, Αθήνα 2012, σ.64 και 74)

Από τo εξαίρετο, τελευταίο τεύχος 74, Ιούνιος 2016, της Athens Review of Books, σ. 12

[Α’ δημοσίευση 

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.