[προς υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης·
14/02/2025 § Σχολιάστε
Με αφορμή το βιβλίο του Ρισάρ Μαλκά, Το δικαίωμα να χλευάζουμε τον Θεό ―Έκδοση της Athens Review of Books
Ο Richard Malka είναι Γάλλος δικηγόρος, γνωστός για την υπεράσπιση του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo και σε άλλες δικαστικές υποθέσεις που σχετίζονται με την ελευθερία της έκφρασης και τη δημοσίευση των σκίτσων του Μωάμεθ. Το 2007, υπερασπίστηκε τον τότε διευθυντή του περιοδικού, Φιλίπ Βαλ, σε δίκη που προκλήθηκε από την Ένωση Ισλαμικών Οργανώσεων της Γαλλίας και το Μεγάλο Τζαμί του Παρισιού, μετά τη δημοσίευση των σκίτσων του Μωάμεθ. Ο Βαλ αθωώθηκε, με το δικαστήριο να στηρίζει την ελευθερία της έκφρασης. [¹]
Μετά την τρομοκρατική επίθεση στα γραφεία του Charlie Hebdo το 2015, ο Richard Malka συνέχισε να υπερασπίζεται το περιοδικό και την ελευθερία του λόγου. Κατά τη διάρκεια της δίκης των συνεργών των επιτιθέμενων, οι τελικές του αγορεύσεις δημοσιεύθηκαν στη Γαλλία, προκαλώντας συζητήσεις για την ανάγκη κριτικής της θρησκείας και την υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης. [²]
Η Δίκη του Charlie Hebdo
Η δίκη αφορούσε τους συνεργούς των τρομοκρατών που επιτέθηκαν στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo στις 7 Ιανουαρίου 2015, δολοφονώντας 12 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων σκιτσογράφους όπως οι Cabu, Charb, Wolinski και Tignous.
Η δίκη διεξήχθη το 2020, εστιάζοντας στους κατηγορούμενους που φέρονταν να είχαν υποστηρίξει τους δράστες. Ο R. Malka είχε κεντρικό ρόλο, καταγγέλλοντας την ισλαμιστική λογοκρισία και υπερασπιζόμενος το δικαίωμα στη σάτιρα. Μερικά από τα βασικά σημεία της αγόρευσής του:
- «Δεν μετανιώνουμε» – το Charlie Hebdo δεν θα ζητήσει ποτέ συγγνώμη για τη δημοσίευση σατιρικών σκίτσων, γιατί η ελευθερία της έκφρασης είναι αδιαπραγμάτευτη.
- «Ο φόβος δεν θα μας σταματήσει» – οι επιθέσεις δεν μπορούν να φιμώσουν τη γαλλική παράδοση της κριτικής και της αμφισβήτησης.
- Καταδίκη του θρησκευτικού φονταμενταλισμού – Παρουσίασε το επιχείρημα ότι η τρομοκρατία δεν είναι απλώς έγκλημα αλλά και απόπειρα φασιστικής επιβολής μέσω του τρόμου.
Στην αγόρευσή του επίσης τόνισε ότι η υπόθεση δεν αφορούσε μόνο μια τρομοκρατική επίθεση, αλλά μια μάχη ενάντια στον φανατισμό και υπέρ της δημοκρατίας, δηλώνοντας:
- «Δεν μπορείτε να καταδικάζετε σε θάνατο ανθρώπους που σχεδιάζουν καρικατούρες».
Κατά τη διάρκεια της δίκης, το Charlie Hebdo αναδημοσίευσε τα σατιρικά σκίτσα του Μωάμεθ, επιμένοντας στη θέση του ότι η σάτιρα δεν πρέπει να φοβάται τη λογοκρισία ή τη βία.
Ο Richard Malka είναι επίσης συγγραφέας και έχει γράψει για θέματα ελευθερίας του λόγου και αθεΐας, εκφράζοντας συχνά την αντίθεσή του στη θρησκευτική μισαλλοδοξία. Το βιβλίο του Le droit d’emmerder Dieu (Το δικαίωμα να χλευάζεις τον Θεό, εκδόσεις The Athens Review of Books) εκφράζει την έντονη υποστήριξή του στη γαλλική λαϊκότητα (laïcité) και την ελευθερία της σκέψης:
«[…] Μισούν τις ελευθερίες μας και δεν θα σταματήσουν. Ξέρετε γιατί; Επειδή κι εμείς είμαστε ο Άλλος. Επειδή είμαστε ένας από τους λίγους λόγους τον κόσμο –και έτσι είναι– που φέρει μια άλλη οικουμενικότητα, αντίθετοι στην δική τους. My δική μας, αυτή της επανάστασής μας, είναι φορέας λογικής και ελευθερίας, ενώ αυτή των φανατικών χτίστηκε στο δόγμα και την υποταγή. Μπορούμε λοιπόν να απαρνηθούμε ό,τι θέλουμε, δεν θα σταματήσουν μέχρι να μας μετατρέψουν σε χρυσόψαρα που γυρίζουν μέσα στη γυάλα.λοιπόν να απαρνηθούμε ότι θέλουμε, δεν θα σταματήσουν μέχρι να μας μετατρέψουν σε χρυσόψαρα που γυρίζουν μέσα στη γυάλα». [³]
«Ο Ρισάρ Μαλκά εξεγείρεται εναντίον των προσπαθειών ποινικοποίησης εκ νέου της βλασφηµίας σε διεθνές ή εγχώριο επίπεδο. Το 2006, ο Οργανισµός Ισλαµικής Συνδιάσκεψης, στον οποίον εκπροσωπούνται 57 µουσουλµανικές χώρες, ζήτησε επισήµως από τον ΟΗΕ τη διεθνή κατάργηση της βλασφηµίας, ενώ η ∆ιακήρυξη των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου του Καΐρου –ένα κείµενο µε περισσότερο συµβολική παρά νοµική ισχύ– κατοχύρωσε την ελευθερία της έκφρασης «µε τρόπο τέτοιο που να µην εναντιώνεται στη Σαρία», δηλαδή στον ισλαµικό νόµο. Παράλληλα, στην κοσµική Γαλλία, δύο βουλευτές του κεντροδεξιού κόµµατος UMP ζήτησαν ουσιαστικά, µε πρόταση νόµου, την κατάργηση του νόµου του 1791 και την επαναφορά του αδικήµατος της βλασφηµίας [4].
___________
[1] Wikipedia
[2] Haaretz
[3] Το δικαίωμα να χλευάζεις τον Θεό, The Athens Review of Books, σελ. 31
[4] Πρόλογος του καθηγητή Ιωάννη Σ. Παπαδόπουλου στο βιβλίο του Ρισάρ Μαλκά
